avrupa birliği (ab) iran’dan ham petrol ithalatının yasaklanması konusunda uzlaştı. uzlaşma kararı, ab diplomatları tarafından çarşamba günü kamuoyuna açıklandı. böylece, iran’da 2 mart’ta yapılacak parlamento seçimlerine kısa süre kala batı tarafından bu ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımlara bir yenisi daha eklenmiş oldu.

ab diplomatları,  iran’a yönelik petrol ambargosuyla ilgili görüşmelerin aralık ayının son günlerinde hız kazandığını belirtti. ambargoya karşı çıkan ülkelerden biri geçtiğimiz yıl ekonomik krizle büyük ölçüde sarsılan yunanistandı. yunanistan, petrolünün üçte birini iran’dan alıyor. ancak atina'nın da yeşil ışık yakmasıyla, ab üyeleriarasında ambargo konusunda uzlaşı sağlanmış oldu.

iran günde 2 milyon 600 bin varil petrol ihraç ediyor. bunun 450 bin varilini ab ülkeleri satın alıyor. ab, çin’in ardından iran’ın en büyük ikinci petrol müşterisi. 

abd memnun

amerika birleşik devletleri (abd) yönetimi, ab ülkelerinin petrol ambargosu konusunda prensip anlaşmasına varmasını memnuniyetle karşıladığını bildirdi. 

abd dışişleri bakanlığı sözcüsü victoria nuland günlük basın brifinginde, ab'nin bu adımını, ''çok iyi haber'' şeklinde değerlendirdi.  nuland, ''bunlar, sadece avrupa gibi yerlerdeki yakın müttefiklerimiz ve ortaklarımızdan değil, dünya genelindeki ülkelerden de görmek istediğimiz türden adımlar. çünkü bunun, ekonomik açıdan iran üzerindeki ilmiğin daraltılmasıyla tutarlı olduğuna inanıyoruz'' diye konuştu.

'hürmüz'ü kapatırız' 

abd başkanı barack obama, cumartesi günü ülkesinin iran’a yönelik yeni yaptırımlarını yürürlüğe koymuştu. bu yaptırımlar, iran merkez bankası'nın hesaplarının dondurulmasını ve bu ülkeye petrol ambargosu uygulanmasını da içeriyordu.

bu gelişme sonrası iran riyali amerikan doları karşısında rekor düzeyde gerilemiş, bir dolar yaklaşık 16 bin riyale eşitlenmişti.

batılı ülkelerin iran’ın nükleer programıyla ilgili kaygıları, birleşmiş milletler'e (bm) bağlı uluslararası atom enerjisi kurumu'nun kasım ayında yayınladığı rapor nedeniyle artmıştı. batı'nın nükleer silah üretmekle suçladığı iran ise nükleer programının barışçıl olduğunu savunuyor.

iran son olarak, hürmüz boğazı açıklarında 10 günlük bir tatbikat düzenlemiş, bu kapsamda pazartesi günü iki uzun menzilli füzeyi başarıyla denediğini açıklamıştı. iran, batılı ülkelerin yaptırımları artırmaları halinde hürmüz boğazını trafiğe kapatacağı tehdidinde bulunmuştu. basra körfezi'ni umman denizi'ne bağlayan boğazdan günlük ortalama 15,5 milyon varil petrol nakliyatı yapılıyor.

rapor endişeleri artırmıştı

iran’ın nükleer programıyla ilgili olarak bm güvenlik konseyi'nin beş daimi üyesi ile (abd, rusya, çin, ingiltere ve fransa) almanya’dan oluşan ülkelerin yürüttüğü görüşmeler ise askıya alınmış durumda.  

bm güvenlik konseyi’nin veto hakkına sahip daimi üyelerinden rusya ve çin’in iran’a daha fazla yaptırım uygulanmasına karşı çıkması,  batılı ülkeleri bm dışında iran’a yönelik kendi yaptırım kararlarını almaya yönlendiriyor.

konsey, daha önce ise iran’a yönelik dört ayrı yaptırım paketi kabul etmişti.

kaynak: al jazeera ve ajanslar