iran parlamentosu ulusal güvenlik ve dış ilişkiler komitesi, nükleer programı nedeniyle tahran'a yaptırım uygulayan ülkelere ait gemilerin hürmüz boğazı’ndan geçmelerinin engellenmelerini öngören bir yasa tasarısı hazırladı.

milletvekillerinden ibrahim ağa muhammedi, “tasarı, ab’nin iran’a karşı uyguladığı petrol ambargosuna yanıt olarak hazırlandı” dedi. muhammedi ayrıca 290 milletvekilinden 100’ünün, pazar günü tasarıya imza attığını söyledi.

abd'nin iran’dan petrol alan ülkelerin finans kuruluşlarına yönelik yaptırımları haziran ayı sonunda devreye girmiş, ab üyesi ülkeler de iran'dan petrol alımını 1 temmuz pazar günü durdurmuştu.

iran ise sık sık, nükleer programı nedeniyle askeri müdahaleye maruz kalması halinde hürmüz boğazı’nı kapatma tehdidinde bulunuyor. askeri müdahale özellikle israil ve abd  tarafında bir seçenek olarak sunuluyor.

petrol fiyatları artabilir

hürmüz boğazı'nın geçişlere kapatılmasının, petrol fiyatlarının yaklaşık iki katına çıkmasına neden olacağı ön görülüyor.  

umman körfezi ile basra körfezi arasında yer alan hürmüz boğazı, avrupa’ya petrol taşıyan tankerlerin geçiş yolu üzerinde stratejik anlamda önemli bir nokta. günlük ortalama 17 milyon varil ham petrol sevkiyatı ile 2011'de dünya petrol sevkiyatının yaklaşık yarısı hürmüz boğazı’ndan gerçekleştirildi. en dar noktası yalnızca 34 km genişliğinde olan boğazda nakliye rotasının daha dar olduğu biliniyor. 

'iran’ın başka pazarı yok'

batılı donanma güçlerinin basra körfezi ve çevresindeki varlığı; suudi arabistan, birleşik arap emirlikleri, kuveyt, irak ve katar’dan ithal edilen petrolün neredeyse tamamının geçiş yolu olan hürmüz boğazı'nın kapatılması önünde büyük bir engel.

iran petrol bakanı rüstem kasemi, al jazeera’ye kasım ayında yaptığı açıklamada, iran’ın petrolü siyasi bir araç olarak kullanabileceğini söylemişti.

buna karşın petrol ve güvenlik uzmanları, boğaza bölgedeki diğer ülkelerin hepsinden daha çok bağlı olan iran’ın böyle bir harekette bulunmasının olası olmadığını söylemişti.

müzakerelerde henüz sonuç yok

öte yandan iran’ın nükleer programı ile ilgili altılı görüşmeler de sürüyor. bm güvenlik konseyi'nin beş daimi üyesi (abd, rusya, çin, ingiltere ve fransa) ile almanya’nın oluşturduğu p5+1 ülkeleri iran'la bugün istanbul'da yeniden bir araya gelecek. 

batılı ülkeler, iran'ın, uranyum zenginleştirme oranının yüzde 20 olmasını ve eğer sahipse, nükleer silah yapımında kullanılacak bir maddeyi elden çıkarmasını istiyor.

tahran yönetimi ise nükleer programının barışçıl amaçlı olduğunda ısrarlı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar