İran: Batı'nın korktuğu güç
'İran'la anlaşma çok yakın'
Tahran'dan dönen Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Amano, nükleer program konusunda bir anlaşma imzalanacağını duyurdu.
Konular:
Ortadoğu
Haberin Öne Çıkanları
Ayrıntı vermedi
Görüşmeler Bağdat'ta
Batı endişeli
bm'ye bağlı uluslararası atom enerjisi kurumu'nun (uaek) başkanı yukiya amano, bazı görüş ayrılıklarına rağmen iran’la çok yakında nükleer programı konusunda bir işbirliği anlaşması imzalayacaklarını tahmin ettiğini söyledi.
iran'ın başkenti tahran’dan dönüşünde, uaek'nin merkezinin bulunduğu viyana’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan amano, "bir anlaşma imzalanması konusunda karara varıldı. bunun yakında gerçekleşebileceğini söyleyebilirim" dedi. amano, aradaki bazı farklı pozisyonların imzaların doğrudan atılmasına engel olduğunu sözlerine ekledi.
uaek başkanı'nın açıklamalarına göre, iran'ın nükleer alanındaki baş müzakerecisi said celili, 'taraflar arasındaki farklılıkların anlaşmanın imzalanmasına neden olmayacağına' ilişkin garanti verdi.
amano, uaek'nin öncelikleri arasında yer alan pançin nükleer santrali'nin denetime açılmasını iranlı yetkililere ilettiğini, öngörülen anlaşmada bu konuya ilişkin bir madde de eklenmesini istediklerini söyledi.
amano’nun açıklaması, çarşamba günü irak’ın başkenti bağdat’ta iran’la 'p5 artı 1' grubu arasında ikinci turu yapılacak olan müzakereler öncesi önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
iran’la bm güvenlik konseyi daimi üyeleri (abd, ingiltere, fransa, rusya, çin) ve almanya’nın dahil olduğu grup, bir yıllık bir aranın ardından geçen nisan ayında istanbul’da yeniden müzakerelere başlamıştı.
uaek başkanı amano ise pazartesi günü gittiği tahran’da iranlı yetkililerle, uluslararası toplumda endişelere neden olan ülkenin nükleer enerji faaliyetleri konusunda temaslarda bulunmuştu.
abd'den yaptırım adımı
öte yandan abd senatosu iran'a yeni yaptırımlar öngören yasa teklifini kabul etti.
senato'da pazartesi günü yapılan oylamayla kabul edilen teklif, iran devrim muhafızları'nı hedef alıyor. tasarıda ayrıca amerikan şirketlerinin iran'la herhangi bir iş ilişkisini abd menkul kıymetler ve borsalar komisyonu'na bildirmesi öngörülüyor.
teklif, iran'a, göz yaşartıcı gaz, plastik mermi ve izleme aygıtları gibi halkı sindirmek için kullanılabilecek teknolojik malzeme tedarik eden kişi ve şirketlere abd vizesi verilmemesini ve mal varlıklarının dondurulmasını da içeriyor. tasarının hayata geçirilebilmesi abd başkanı barack obama'nın onayı gerekiyor.
şah döneminde başladı
abd'nin desteğiyle 55 yıl önce şah rıza pehlevi nükleer faaliyetlerine başlayan iran, o dönem batı almanya ve fransa'dan yardım almıştı.
iran, 1979 islam devrimi'nden sonra çalışmalar için avrupa ülkeleriyle işbirliğini sürdürdü. ancak abd'nin engellemeleri ve irak'la süren savaş nedeniyle 1980'li yıllarda nükleer programında bir ilerleme sağlayamadı. tahran yönetimi bu nedenle 1990'ların başında yardım için rusya'ya yöneldi.
2000'lerin başından itibaren ise batı kamuoyu iran'ın atom bombası yapacağından kuşkulanarak tahran'a aşamalı olarak yaptırım uygulamaya ve siyasi baskıya başladı.
iran ve batılı ülkeler arasındaki görüşmelerden sonuç alınamaması üzerine sorun gerginliğe dönüştü.
başta abd olmak üzere batılı ülkeler iran’ın zenginleştirilmiş uranyum programıyla nükleer silah elde etmesinden endişe ediyor. tahran yönetimi ise programın barışçıl amaçlı olduğunu vurguluıyor.
kaynak: ajanslar
Yorumlar