İran Nükleer Programı
‘İranlılar daha iyisini hak ediyor’
ABD Başkanı Barack Obama, Nevruz mesajında İran halkının daha iyisini hak ettiğini ve daha kapsamlı ve uzun vadeli nükleer anlaşmanın İran halkı için de yeni bir dönemin başlangıcı olacağını söyledi.

nevruz için mesaj yayınlayan abd başkanı obama, yeni bahar ve yeni yılın gelmesine yönelik iyi dileklerini iletti. obama, bu bayram döneminin şükranları sunma ve önümüzdeki yıla dair umutları ifade etme fırsatı sunduğunu kaydetti.
her yıl olduğu gibi bu yıl da bu dönemi iran halkı ve iran liderlerine doğrudan seslenme fırsatı olarak gördüğünü belirten obama, göreve başladığından bu yana iran hükümetine, iran'ın uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde iki ülke arasında yeni bir ilişkinin olabileceği ve iran'ın uluslararası toplum içindeki yerine dönebileceği noktasında teklifte bulunduğunu ve şans verdiğini söyledi.
iran’ın yeni cumhurbaşkanı hasan ruhani ile telefonla konuşmasından bu yana iki ülke arasındaki ilişkilerde ilerlemeler görüldüğünü ve kasım ayında varılan ön anlaşmada iran'ın nükleer programının kilit bölümlerini sınırlandırma noktasında mutabık kalındığını kaydetti.
obama ile ruhani’nin telefon görüşmesi 1979 yılından bu yana bir abd başkanı ile iran lideri arasındaki ilk görüşme olmuştu.
‘diplomasiye bağlıyım’
obama, "dünyanın iran’ın nükleer programı üzerindeki kaygılarını giderecek kapsamlı bir çözüm bulma umutlarıyla, yoğun müzakereler yapıyoruz. daha önceden söylediğim gibi bir ilüzyon içinde değilim. bu zor olacak. ama diplomasiye bağlıyım çünkü gerçekçi bir çözümün temelinin bu olduğuna inanıyorum” dedi.
iran’ın dini lideri ayetullah ali hamaney de dâhil bütün üst düzey yetkililerinin iran’ın nükleer silah geliştirmediğini söylediğini hatırlatan obama, nükleer programın barışçıl olduğu yönünde adımlar atılması halinde anlaşma şansının olduğunu bildirdi.
iran’ın barışçıl nükleer enerjiye erişiminin olabilmesi gerektiğini kaydeden obama, tahran yönetiminin uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesinin iran halkı için fırsatlar yaratacağını söyledi. obama sözlerini şöyle sürdürdü:
“bu yıl diplomatik bir ilerleme, iran halkı için önümüzdeki dönemde daha fazla imkânlar ve refahın yaşanmasına yardımcı olabilir. zaten iran halkı da seçimlerde bu yönde oy kullandı. tüm iran yönetiminin de bu mesajı duymasını umuyorum. çünkü birçok yıldan sonra ilk defa, yeni bir yola girme şansımız var. iran bu anı değerlendirebilirse, bu nevruz sadece yeni bir yılın değil, aynı zamanda iran için tarihte yeni bir dönemin ve dünyadaki rolünün başlangıcının işareti de olabilir.”
obama iran halkının nevruz’unu “eid-eh shoma mobarak” sözleriyle kutladı.
obama’nın bu seneki nevruz mesajı cumhurbaşkanı hasan ruhani’nin göreve gelmesinden ve iran ile bm güvenlik konseyi daimi üyeleri ve almanya arasında sürdürülen müzakerelerin başlamasından dolayı farklı bir anlam taşıyor.
müzakereler 7 nisan’da devam edecek
viyana'da 18 mart salı günü başlayan iran ile bm güvenlik konseyi daimi üyeleri ve almanya arasında yürütülen ikinci tur nükleer müzakerelerden sonra açıklama yapan ab güvenlik ve dış politika yüksek temsilcisi catherine ashton, müzakerelere 7 nisan’da devam etme kararı aldıklarını açıklamıştı.
iran dışişleri bakanı cevat zarif ise ingiliz financial times gazetesinde yer alan makalesinde mevkidaşlarını nükleer krize son vermeye çağırmış, "kapsamlı bir nükleer anlaşmayla ilgili görüşmelere başlarken, muhataplarımız zor kararlar vermek durumunda kalacaktır. herkesin yapması gereken, daha fazla cesaret gösterilmesidir" demişti.
taraflar arasında 24 kasım’da varılan ve 20 ocak’ta yürürlüğe giren geçici anlaşmanın uygulanması için iran’a tanınan altı aylık süre nisan ayında doluyor.
anlaşmada tahran yönetimi altı ay boyunca yüzde 5'in üzerinde uranyum zenginleştirme faaliyetine son vereceğini ve yüzde 20'ye yakın zenginleştirilmiş uranyum stokunu seyrelteceğini taahhüt etmiş, karşılığında iran’a uygulanan yaptırımlar hafifletilmişti.
diplomatik kaynaklar, ilk anlaşmanın istenilen sonuca ulaşması durumunda viyana müzakerelerinin sonucunda ikinci ve nihai bir anlaşma imzalanabileceğini belirtiyor.
kaynak: al jazeera ve aa
Yorumlar