mısır parlamentosu, ülkenin yeni anayasasını oluşturmak için 100 üyelik bir heyet atamak amacıyla bir araya geldi. yeni anayasanın oluşturulması sürecinde islamcılar ve liberaller arasında görüş ayrılıkları yaşanıyor. parlamentonun yüzde dokuzluk ksımını oluşturan ve üç partinin üyelerinden oluşan liberal blok, oturumu terk etti. grup, müslüman kardeşler'in heyete egemen olmasından endişe ediyor. 

cumartesi günü kahire’de yapılan toplantı, şubat 2011’de hüsnü mübarek’in devrilmesiyle sonlanan halk ayaklanmasının ardından yaşanan demokratik geçiş sürecinin bir parçası.

al jazeera muhabiri sherine tadros’a göre, anayasayı oluşturacak heyetin seçileceği toplantı, bu yılın ilk günlerinde göreve başlayan yeni parlamentonun şu ana kadarki en önemli toplantısı niteliğinde.

parlamento üyeleri bin kişilik bir liste içinden 100 kişiyi belirleyecek. bu 100 kişiden 50’sini parlamenterler oluştururken diğer 50’sini ise ticaret sendikaları ve sivil toplum kuruluşu üyeleri oluşturacak.

parlamento aynı zamanda anayasal komisyon için 40 yedek üye belirleyecek. 

heyetin seçilmesinin ardından anayasayı oluşturma süresi ise altı ay olacak. bu sürenin ardından yeni anayasa halk referandumuna sunulacak. mısır’ın 1971 yılında oluşturulan anayasası hüsnü mübarek’in devrilmesiyle yürülükten kalkmıştı.

komisyonun oluşturacağı anyasa, mısır’ın hükümet sistemini, parlamento ve devlet başkanı arasındaki güç dengelerini, yönetimde ve toplumda islam’ın rolünü  ve ordunun siyasetteki ağırlığını belirleyecek. 

protestolar yapılıyor

kasım 2011’de başlayan parlameto seçimlerinin ardından islamcı müslüman kardeşler grubu parlamentoda çoğunluğu elde etmişti.

tadros’a göre heyete seçilecek 50 parlamenterden 40’ının islamcı partilerden olması bekleniyor. diğer 50 kişinin arasında da yine islamcılar olması kaçınılmaz. bu durumda tadros’a göre anayasal komisyon büyük ölçüde islamcı müslüman kardeşler ve selefi nur partisi’nin hakimiyeti altında olacak.

ülkenin liberal partileri parlamentodaki sandalyelerin üçte birinden azına sahip. 

müslüman kardeşler’in siyasi kanadı olan özgürlük ve adalet partisi, daha önce yaptığı açıklamalarda parlamentodaki tüm grupların anayasal komisyonda temsil edilmesi görüşünde olduğunu söylemişti.   

al jazeera muhabiri tadros, anayasal komisyonun belirlenmesi sürecinin protestolarla gölgelendiğini söylerken islamcıların bu süreci kötüye kullanacağından ve anayasanın yazılması sürecinde tamamen diğer grupları ekarte edeceğinden endişe ediyor.

liberal savcılar ve aktivistler 100 üyeden 50’sinin islamcıların arasından seçilmesiyle ilgili bazı yasal itirazlarda bulundu.

kahire amerikan üniversitesi’nden halid fehmi, al jazeera’ye yaptığı açıklamada islamcıların anayasal komisyonda hakimiyet sağlamasının sadece toplumdaki tek bir kesimin çıkarlarını gözeten bir anayasa oluşturulmasına neden olabileceğini belirtti.

fehmi’ye göre islamcıların anayasa üzerindeki yüksek etkisi, devletin kimliğini de büyük ölçüde etkileyecek. 

fehmi, “parlametonun seçilmesinin ardından geçen iki ayda kadınları, evliliği, boşanmayı, suç kanunlarını ve eğitim politikalarını içeren çok ilginç önerilerle karşılaştık. bunların çoğu ekonomiyle ya da dış politikayla ilgili değildi. ancak kültürle ve kimlikle ilgiliydi. parlamento seçimlerinde islamcıların en önemli kartı da bunlar oldu” diye konuştu. 

müslüman kardeşler'in hakimiyeti

müslüman kardeşler'in partisi olan özgürlük ve adalet partisi (öap), parlamentonun alt kanadı için yapılan üç aşamalı seçimlerde oyların yüzde 47'sini almış ve 10'u cumhurbaşkanı tarafından seçilecek 508 üyeli mecliste 235 milletvekili çıkarmıştı.

öap, mısır'da bireysel özgürlüklerin tarafında olarak, askeri yönetimden sivil yönetime geçişe rehberlik etme sözü verdi. partinin bir diğer sözü de, selefilerin aşırı muhafazakar nur partisi ile ittifak yapmamak. nur partisi yaklaşık yüzde 24'lük oy oranı ile 121 milletvekili çıkarmıştı.

mısır'da 30 yıl boyunca, mübarek'in liderliğindeki ulusal demokratik parti'nin büyük oranda çoğunluğa sahipti meclisin fazla bir işlevi yoktu.

faaliyetleri resmen yasaklı olan müslüman kardeşler ise ancak 2005'teki seçimlerde, o da bağımsız adaylarla yarışarak, meclisteki sandalyelerin yaklaşık beşte birini elde edebilmişti.

ülkede 11 şubat'ta iktidarı devralan yüksek askeri konsey  ise haziran ayındaki cumhurbaşkanlığı seçimine dek yönetimi sürdüreceğini açıklamıştı.

devrik lider yargılanıyor

mısır, ortadoğu ve kuzey afrika ülkelerinde demokratik reform ve özgürlük talebiyle geçetiğimiz yıl başlayan halk ayaklanmalarından başlıca etkilenen ülkelerden oldu.

başta kahire’deki tahrir meydanı olmak üzere ülke çapında haftalar süren gösterilerin ardından mısır’ı 30 yıl boyunca yöneten hüsnü mübarek istifa ederek görevini bırakmak zorunda kalmıştı.

tutuklanan devrik lider hüsnü mübarek, protesto gösterileri sırasında sivil halkın üzerine ateş açılmasını emrettiği ve yüzlerce kişinin ölümüne neden olduğu gerekçesiyle idam cezası talebiyle yargılanıyor.

sağlık sorunları nedeniyle duruşmalarda savunmasını yatırıldığı sedye üzerinde yapan mübarek’le beraber iki oğlu ve kendisine bağlı çalışmış içişleri bakanı da aynı suçtan yargılanıyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar