abd, iran’dan petrol alımlarının azaltılması için baskıyı artırmaya hazırlanıyor. küresel piyasalarada yeterli düzeyde ham petrol bulunmasının ülkelerin iran’dan ham petrol ithalatını azaltmasına imkan tanıdığını belirten abd başkanı barack obama, iran’dan petrol alımını önemli derecede düşürmeyen ülkelere yönelik yeni yaptırımlar uygulanacağını  açıkladı.

buna göre abd, iran’dan petrol almaya devam eden yabancı bankalara yönelik yaptırımlarını artırmaya hazırlanıyor.

önlemler, uluslararası piyasalrda iran petrolüyle ilgili işlemlerin neredeyse tamamını gerçekleştiren iran merkez bankası’nın daha fazla tecrit edilmesi amacını taşıyor. 

abd, iran’a yönelik ekonomik yaptırımlarla tahran’ın tartışmalı nükleer programını sona erdirmesini ve israil’in iran’a yapmak istediği olası bir saldırıdan önce yaptırımlara zaman tanımasını istiyor.

abd ve batılı müttefikleri iran’ın nükleer silah üretmeye çabaladığını öne sürerken tahran iddiaları reddediyor.

'yeterli petrol var'

obama’nın aralık ayı sonunda imzaladığı savunma kanununa göre başkan cuma gününe kadar ülkelerin iran’dan petrol ithalatını durdurmaları için uluslararası piyasada yeterli ham petrol olup olmadığını araştıracaktı. 

obama, küresel ekonomik koşulların ve bazı ülkelerin petrol üretimindeki artışın da kararı almasında etkili olduğunu söyleyerek küresel piyasaları gözlemlemeye devam edeceğini de ekledi.

iran’ın batılı ülkelerle yaşadığı nükleer tartışma nedeniyle petrol fiyatındaki artışa rağmen abd’li yetkililer ülkelere iran’dan petrol almalarının petrol fiyatlarında artışa neden olmayacağının garantisini vermeye uğraşıyor.

doğalgaz fiyatlarında artış yaşanırken petrol fiyatlarında yaşanmamasını sağlayabilmesi, bu yıl yapılacak başkanlık seçiminde obama için büyük önem taşıyor.

kongrece onaylanan yaptırımlara göre iran merkez bankasıyla iş yapan şirketlerin abd’de iş yapması, bu petrolü alması ya da satması yasak.

iran'dan ham petrol alımlarını ''önemli ölçüde'' düşürdüğü için 10 ab ülkesi ve japonya ekonomik yaptırımlardan muaf tutulacak.

türkiye de azalttı

türkiye de cuma günü yaptığı açıklamayla iran’dan alınan petrolün bir kısmının libya’dan alınacağını belirtmişti. enerji ve tabii kaynaklar bakanı taner yıldız da, iran'dan alınan petrolün bir kısmının, libya'dan sağlanması için çalışma başlatıldığını açıklamıştı. yıldız, libya'dan 2012 yılı içinde yaklaşık 1 milyon ton civarında ham petrol alacaklarını söylemişti. 

ankara'dan yapılan son açıklama, türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan'ın iki günlük iran gezisinin ardından gelmişti. açıklama washington yönetimi tarafından ise memnuniyetle karşılandı.

abd kongresi'nden geçtikten sonra 31 aralık 2011'de abd başkanı barack obama tarafından imzalanan 2012 ulusal savunma yetki yasası'nın 1245 sayılı bölümü, iran'a ağır yaptırımların yanında, iran merkez bankası ya da ''kara liste''deki diğer iran mali kurumlarıyla iş yapan yabancı finansal kuruluşlara da yaptırım uygulanmasını öngörüyor.

28 haziran'da yürürlüğe girecek düzenleme kapsamında obama'dan, ''iran'dan petrol ya da petrol ürünlerinin alımı için'' yabancı finansal kuruluşlara yaptırım uygulaması isteniyordu. 

ancak yasada, iran'dan petrol alımlarını önemli ölçüde düşüren ülkelerin yaptırımlardan muaf tutulmasını öngören bir düzenleme de yer alıyor.

yasa ayrıca abd başkanı'na, ulusal güvenliği dayanak göstererek belirli hallerde ülkelere istisna uygulama yetkisi de veriyor.

iran'a yaptırımlar

tahran yönetimi bir süredir, abd ve ab’nin yoğun yaptırımları altında. washington’ın kapsamlı yaptırımları, iran merkez bankası ve diğer finans kuruluşları ile iş yapan şirketlerin abd ekonomisi ve mali sistemi ile ilişkilerinin kesilmesine ek olarak, tahran yönetimi ile bağlantılı mali ve fiziki varlıkların dondurulmasını kapsıyor. abd, bu şekilde müttefiklerini iran ile petrol ticareti yapmaktan vazgeçirmeyi amaçlıyor.

ab ise ocak ayında 1 temmuz'dan itibaren tahran'a, iran’ın petrol başta olmak üzere çeşitli sektörlerini hedef alan ticari yaptırımlar uygulama kararı almış, ayrıca iran merkez bankası'nın üye ülkelerdeki aktiflerini, meşru ticareti ve borç ödemelerini engellemeyecek şekilde kısmen dondurmuştu.

tahran da misilleme olarak, ab’nin altı ay içinde devreye sokacağı petrol ticareti yasağını beklemeden ingiltere ve fransa’yla bu alanda ticareti durdurmuştu.

kaynak: al jazeera ve ajanslar