Bilim-Teknoloji
Plüton'un uydusunda okyanus izi
Gökbilimciler, cüce gezegen Plüton'un uydularından Charon'un bir zamanlar yeraltı okyanusları barındırmış olabileceğini belirtti. Yeni araştırma, antik uydu Charon'un iç katmanlarının sıvı su oluşumuna izin verecek kadar sıcak olduğunu öne sürdü.
güneş'e dünya'dan 29 kat daha uzak bir mesafede bulunan plüton'un bugüne kadar keşfedilen 5 uydusundan biri olan charon, geçmişinde yaşam görmüş olabilir. nasa, gelecek yıl plüton sistemine ulaşacak new horizons uydusunun görevinden önce, cüce gezegen ve uydularında yapılması beklenen keşiflere odaklanmış durumda.
yüzeyindeki sıcaklık -229 dereceye ulaşan plüton'un uyduları da ana gezegenleri kadar soğuk olarak biliniyor. nasa, temmuz 2015'te görev yerine ulaşacak new horizons uydusuyla plüton ve charon üzerindeki en detaylı gözlemlere başlayacak. ilk tahminler ise donmuş uydu charon'un bir zamanlar buz katmanı altında okyanus sakladığı yönünde.
nasa goddard uzay uçuş merkezi'nden alyssa rhoden, "charon'un yüzeyindeki buzun kalınlığı, uydunun iç yapısı ve izlediği yörünge, yüzeydeki çatlakların nasıl oluştuğu hakkında bize bilgi veriyor... geçmişteki modellerle new horizons'ın elde edeceği bilgileri karşılaştırarak charon'un bir zamanlar okyanusa sahip olup olmadığını anlayacağız" dedi.
charon'da sıvı su içeren okyanusun izlerini veren bulgu ise uydunun dairesel olmaktan çok eliptik olan yörüngesi. jüpiter'in europa ve satür'ün enceladus adlı uyduları, derinliklerinde su barındırdıkları bilindiği gibi tıpkı charon gibi eliptik yörüngeye sahipler. her iki uydunun gaz devleriyle aralarında oluşan ve başlıca günlük akıntıların etkilediği çekim kuvveti, yörüngelerinin eliptik olmasında rol oynuyor.
yörüngesini gel-git kuvveti etkiledi
icarus dergisinde yayımlanan yeni araştırmada, charon'un da bir zamanlar içinde su barındırmış olabileceği ve suyun hareketinin, yüzeyinde bozulma ve çatlaklar oluşturduğu tahmin ediliyor. mevcut modeller, charon'un tıpkı ay gibi oluştuğunu ve ana gezegeninde yaşanan dev bir çarpışmada oluşan enkazın çökmesiyle ortaya çıktığını savunuyor. zamanla iki gök cismi arasındaki yerçekim kuvveti etkileşimi plüton'u yavaşlatırken, charon'un daha da hızlanarak ana gezegeninden uzaklaşmasını sağladı.
rhoden, 'charon'un bugünkü yörüngesine gelmesini sağlayan süreçte, iç yapısındaki hareketlilikten dolayı bir süre su barındıracak kadar sıcak kalmış olabileceğini' söyledi. rhoden, 'new horizons ile plüton ve charon hakkında yeni bilgiler elde edecek olmanın büyüleyici olduğunu' ifade etti.
gelecekte yapılacak gözlemler charon'daki okyanus teorisini doğrularsa, enceladus ve europa'nın ardından plüton'un uydusu da yaşamın bulunabileceği yeni adreslerden biri olacak.
kaynak: sciencedaily
Yorumlar