bm güvenlik konseyi’nin  (bmgk) suriye hakkında “yasal bağlayıcılığı” olan karar tasarısını türkiye saati ile cumartesi günü 03:00’te oylaması bekleniyor.

reuters haber ajansının ulaştığı taslak metin “bağlayıcı” olmasına rağmen abd, ingiltere ve fransa’nın istediği gibi otomatik bir güç kullanımına izin vermiyor.taslağa göre suriye, kimyasal silahların yasaklanması örgütü’nün (opcw) şartlarını yerine getirmezse askeri müdahale için yeniden bmgk kararı çıkartılması gerekiyor.

batılı ülkeler suriye’nin kimyasal silahlarını imha etmemesi halinde askeri müdahaleye olanak veren bm şartı’nın 7. maddesi’ni uygulamaya koymak istiyordu. ancak rusya ve çin buna direniyordu.

bmgk üyeleri arasındaki uzun pazarlıklardan sonra ortaya konulan taslak, afp'ye göre de,  7. maddeye atıfta bulunuyor ancak 7. maddenin otomatik olarak kullanılmasına olanak vermiyor.

rus dışişleri bakanı sergey lavrov atılacak adımın “şartların ihlali ile orantılı” olacağını söyledi.

taslak metin, suriye’deki kimyasal silahların "izinsiz şekilde transferi ya da her hangi biri tarafından kullanılmasını da" yasaklıyor.

batılı ülkeler, suriye'nin elindeki kimyasal silahların lübnan hizbullah'ı ya da benzeri devlet dışı aktörlere transfer edileceğinden endişe ediyordu. 

bmgk’dan bir ilk

5 ülkenin üzerinde anlaştığı taslak metin,  veto yetkisi olmayan geçici 10 üyeye dağıtıldı.

bmgk’da tasarı kabul edilirse  2011 mart ayından beri devam eden ve yüzbinden fazla kişinin öldüğü suriye iç savaşıyla ilgili ilk karar olacak. daha önce bmgk’nın gündemine gelen ve suriye rejimine baskı öngören üç karar tasarısı rusya tarafından veto edilmişti.

kınama var, ceza yok

taslakta kimyasal silah kullanımının uluslararası barış ve güvenliğe karşı tehdit oluşturduğu belirtilerek, başta 21 ağustos'taki saldırı olmak üzere suriye'de kimyasal silah kullanılması  kınanıyor. şam yakınlarındaki guta bölgesinde meydana gelen bu saldırıda yüzlerce sivil ölmüştü. 

batılı ülkeler bu saldırı için esed’in uluslararası ceza mahkemesi’nde yargılanmasını istiyordu. ancak afp’ye göre taslakta sadece “ konsey suriye’de kimyasal silah kullanımından sorumlu olan tüm bireylerden hesap sorulması gerektiğine inanıyor” denildi. 

düzenli raporlama olacak

taslakta, suriye'de kimyasal silah kullanımı, geliştirilmesi, üretilmesi, temin edilmesi, stoklanması, doğrudan ya da dolaylı olarak diğer devletlere ya da devlet dışı gruplara transfer edilmesine izin verilmeyeceği kaydedilerek, bu kapsama suriye'deki tüm tarafların girdiği vurgulanıyor.

kimyasal silahların yasaklanması örgütü (opcw) 'nin düzenli olarak uygulamaları denetleyerek bm genel sekreteri aracılığıyla bmgk'ya rapor sunması isteniyor. opcw'nin genel direktörlüğünü türk büyükelçi ahmet üzümcü yapıyor.

2. cenevre toplantısı

ajanslara göre, karar tasarısında cenevre'de tüm tarafların biraraya geleceği ikinci cenevre toplantısı için de çağrı yapılıyor.

abd’nin bm büyükelçisi samantha power, tasarının yeni bir dönem açtığını çünkü suriye iç savaşı konusunda yıllardır çıkmaza giren konseyin, haziran 2012’de cenevre’deki uluslararası toplantıda üzerinde anlaşmaya varılan suriye’de siyasi geçiş planını ilk defa resmi olarak onayladığını söyledi.    

cenevre toplantılarının ilki, geçen yıl haziran ayında düzenlenmişti. toplantıda  geçiş hükümeti kurulması istemiş, ancak bu geçiş hükümetini oluşturacak unsurları tanımlarken esed ve rejimin üyelerinin akıbeti konusuna açıklık getirmemişti. onun yerine 'karşılıklı rıza temelinde mevcut hükümet üyelerinin de katılabileceği bir geçiş hükümeti' denilmişti.

suriye halkının dostları muhalefete desteği arttıracak

bmgk daimi üyelerinin tasarı hakında anlaştıklarını duyurduğu saatlerde new york’ta  suriye halkının dostları grubu da bir araya geldi. bu toplantıda suriye muhalifleri ve devrimcileri ulusal koalisyonu (suk) başkanı ahmet carba cenevre 2'ye bazı şartlar altında katılacaklarını söyledi. carba'nın şartları şöyle:

 "cenevre 1'in uygulanması, eli kana bulaşmış olmayanlardan oluşan geçiş yönetiminin tüm icra yetkilerini alması, hür ve adil seçimlerle yeni suriye'nin kurulmasının önünün açılması, güven artırıcı önlemler olarak derhal siyasi tutukluların serbest bırakılması, şehirlerdeki kuşatmanın kaldırılması, yabancı unsurların ülke dışına çıkarılması ve sivillere yönelik saldırıların durması."

fransa dışişleri bakanı laurent fabius’un açıklamalarına göre, cenevre 2 konferansının tarihi new york'da cuma günü güvenlik konseyi’nin beş daimi üyesi ile bm ve arap birliği suriye özel temsilcisi lakhdar brahimi arasında yapılacak toplantıda kararlaştırılacak.

reuters'a göre, suriye halkının dostları toplantısında, suriye muhalefetine verilen desteğin arttırılmasına da karar verildi.

abd dışişleri bakanı john kerry de "buradaki hemen hemen herkes askeri bir zafer olamayacağına karar verdi, herhangi bir taraf askeri zafer ilan edene kadar suriye kül olacak,"  dedi. kerry, bir an önce bir geçiş hükümeti kurulmasını da istedi. 

davutoğlu'dan koridor çağrısı

toplantıda türk dışişleri bakanı ahmet davutoğlu da mültecilerin, türkiye açısından sosyal, siyasi ve güvenlik alanlarında problem oluşturduğunu anlattı ve yardımların ulaştırılması için insani yardım koridorlarının açılmasının ve mülteciler için güvenli bölgeler oluşturulmasının uluslararası toplumun gündemine alınmasını istedi.

kaynak: ajanslar