birleşmiş milletler (bm), suriye’de güvenlik güçleri ile muhalifler arasında mart ayından beri süren çatışmalarda ölenlerin sayısının, 300’den fazlası çocuk olmak üzere, beş bini aştığını açıkladı.

bm insan hakları yüksek temsilcisi navi pillay, pazartesi günü amerika birleşik devletleri’nin (abd) new york kentindeki bm güvenlik konseyi toplantısında bir konuşma yaptı. pillay toplantı sonrası basın mensuplarına yaptığı açıklamada, 10 gün önce dört bin olarak açıkladığı tahmini ölü sayısındaki artışa ek olarak, dokuz aydır süren olaylarda 14 binden fazla kişi gözaltına alındığını ifade etti.

“bugün ölü sayısının beş bini aştığını açıkladım” diyen pillay, ‘bu durumun kabul edilemez olduğunu’ belirtti. 2 aralık'tan bu yana 200'den fazla kişinin yaşamını yitirdiğine ilişkin bilgi edindiklerini açıklayan pillay, mart ayında başlayan olaylar nedeniyle 12 bin 400 kişinin ülkeden kaçtığını da söyledi. bm yetkilisi ayrıca ortadoğu ülkesinde düzenlenen muhalif eylemlerin büyük ölçüde barışçıl olduğunu kaydetti.

suriye’nin bm nezdindeki daimi büyükelçisi başar caferi ise pillay’ın en baştan konsey'de konuşma yapmaması gerektiğini belirterek, toplantıyı ‘suriye’ye karşı kurulmuş büyük komplonun bir ürünü’ olarak niteledi.

caferi, bm insan hakları yüksek temsilcisi’nin ‘objektif ve adil olmayarak yetkisini aştığını’ söyledi. suriyeli yetkili, “(pillay) 233 taraf değiştirmiş muhalif tarafından ortaya konulan iddialara dayanarak kamuoyunu yanıltmak için kullanılmaya razı oldu” dedi. 

fransa’dan sert çıkış

fransa’nın bm daimi büyükelçisi gerard araud ise güvenlik konseyi'nin suriye’de yaşanan ölümlerde ‘ahlaki açıdan sorumlu’ olduğunu söyledi. araud, "konseyin bazı üyelerin muhalefeti ve başkalarının çekimser tutumu nedeniyle, suriyeli yetkililer üzerinde baskı kurmak için girişimde bulunamaması bir skandal” dedi.

fransız yetkili, bu ülkelerin ‘tarih tarafından yargılanacağını’ da vurguladı.

rusya'nın bm daimi büyükelçisi vitaly çurkin ise suriye’deki gelişmeleri ‘trajik’ olarak nitelerken, batı ülkelerinin bu ülkede ‘rejim değişikliği’ istediğini söyledi. çurkin, toplantıda konuya ilişkin herhangi bir öneri ise yapmadı.

almanya dışişleri bakanı guido westerwelle ise toplantı sonrasında yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

“güvenlik konseyi’nde suriye hakkında ayak sürüyen ülkelerin fikrini değiştirmesi gerekiyor… suriye’deki gaddarlıklar hakkında duyduklarım karşısında şok oldum. (bu konuda girişim yapmayı) bunu hayatını kaybedenlere borçluyuz.”

öte yandan hem suriyeli muhaliflerin ilan ettiği 'genel itibar grevinin' ikinci günü, hem de ülkede düzenlenen yerel seçim günü olma özelliği taşıyan pazartesi düzenlenen operasyonlarda 21 kişinin öldürüldüğü duyuruldu.

londra merkezli suriye insan hakları gözlemevi’nin açıklamasına göre, ölümler hums ve idlib şehirlerinde gerçekleşti. örgüt, idlib’de birçok kişiye zorla oy kullandırıldığını da ifade etti. ürdin sınırındaki bölgelerde hafta sonu ve pazartesi günü de sert çatışmalar yaşanmıştı.

idlib ve hums şehirlerinde muhaliflerin sembolik seçim sandıklarına 'halk yönetimi istemiyor' oylarını kullandıklarını belirten aktivistler, genel grevin ülke genelinde olumlu karşılık bulduğunu söyledi. ülkenin birçok bölgesinde, greve katılım çerçevesinde dükkanların kapalı olduğu belirtiliyor.

'greve geniş katılım'

ayrıca operasyonlar esnasında çok sayıda kişinin yaralandığını ve tutuklandığını ifade eden aktivistler, idlib ve dera’da taraf değiştiren askerlerin ordu birlikleriyle de çatıştığını kaydetti. türkiye sınırına yakın dera şehri ile ürdün sınırına yakın idlib ve hums şehirleri muhalif askerlerin en etkin olduğu şehirler konumunda bulunuyor.

muhaliflerin oluşturduğu gruplardan suriye ulusal meclisi, 12 şehirde ilan ettiği greve geniş katılım olduğunu duyurdu.

suriye insan hakları gözlemevi de, şam’ın dış mahalleri ve dera’da greve gidildiğini belirtirken, bir hums sakini de, pazartesi günü şehirde sadece hayati ürünleri satan dükkanların açık olduğunu kaydetti.

ülkenin orta kesimlerinde yer alan ve iki haftadan bu yana yoğun operasyonların yaşandığı hums kentinde halkın ilaç, yakacak mazot ve bazı temel gıda maddelerinde sıkıntılar yaşadığını dile getiren muhalifler, şehirde bir insanlık dramı yaşandığını kaydetti.

suriye'nin resmi haber ajansı sana ise silahlı gruplar tarafından öldürülen yedi güvenlik mensubunun cenazelerinin, başkent şam'ın tişrin bölgesi ile hums’taki askeri hastanelerde düzenlenen törenlerin ardından memleketlerine gönderildiğini duyurdu.

orta doğu ve kuzey afrika ülkelerini yoğun olarak etkileyen ‘arap baharı’ hareketi, geçtiğimiz mart ayında suriye’ye de sıçramıştı. yirmi milyon kişinin yaşadığı ülkedeki demokratik reform gösterileri, ordunun sert müdahalesiyle karşılaşmıştı. 

bm, arap birliği, avrupa birliği (ab) ve birçok devlet, suriye yönetimine defalarca ülkedeki şiddeti durdurması ve demokratik reform yapması çağrısında bulunmuştu. şam'a birçok ülke tarafından çeşitli alanlarda yaptırım uygulanıyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar