kuzey kore’nin 15 nisan tarihinde uydu fırlatma planı bölge ülkelerinden tepki çekmeye devam ediyor. pyonyang, nisan ayında ülkenin kurucusu kim il-sung'un doğumgününde bir roket aracılığıyla uzaya uydu göndereceini açıklamıştı.

japonya savunma bakanı, kuzey kore’nin göndereceği roketin havasahasına girmesi halinde tokyo tarafından vurulabileceğini söyledi.

savunma bakanı naoki tanaka, hava sahasına girmesi halinde roketin yok edilmesi emrini vermeyi düşündüğünü ancak böyle bir emrin başbakanın onayı olmaksızın verilemeyeceğini belirtti.

iki japon gazetes asahi ve yomiuri ise ordunun roketi vurmak için çok sayıda savaş gemisi ve patriot füzelerini devreye sokmayı değelendirdiğini yazdı.

tokyo yönetimi daha önce de  kuzey kore'nin atacağı herhangi bir uydunun ya da balistik füzenin, bm güvenlik konseyi kararlarının ihlali olacağını söylemiş ve pyonyang'dan yaptığı füze denemelerini kısıtlamasını ve uzaya uydu gönderme fırlatmaktan vazgeçmesini istemişti. 

nükleer denetime hazır

öte yandan kuzey kore, bm'ye bağlı uluslararası atom enerjisi kurumu'nun (uaek) nükleer denetçilerini üç yıl sonra ilk kez ülkeye çağırdı. 

uaek'dan yapılan açıklamada, pyongyang'dan davetin 16 mart tarihinde geldiği duyuruldu, ancak davetin içeriği hakkında ayrıntılı bilgi verilmedi.

henüz davete verilecek yanıtla ilgili bir karar almadıklarını söyleyen uaek sözcüsü gill tudor, ziyareti, kuzey kore'yle ve ilgili diğer taraflarla tartışacaklarını söyledi.

abd dışişleri bakanlığı ise 29 şubat tarihinde varılan anlaşma kapsamında, uaek'nin kuzey kore'ye erişimine yönelik tüm çabaları prensipte desteklediğini bildirdi.

anlaşma kapsamında abd, kuzey kore'nin nükleer denemelerini ve uranyum zenginleştirmeyi askıya almasıyla, uaek denetçilerinin ülkeye girişine izin verilmesi karşılığında, bu ülkeye gıda yardımı yapılmasını kabul etmişti. 

bölge ülkeleri kaygılı

ancak kuzey kore'nin geçen hafta, ülkenin kurucusu kim il-sung’un gelecek ay kutlanacak 100'üncü doğumgününde uzaya uzun menzilli bir füze ile yeni bir uydu göndermeyi planladığını açıklaması tepkiyle karşılanmıştı. abd, bu kararın, varılan anlaşmanın ihlali anlamına gelebileceğini ve bu ülkeye gıda yardımından vazgeçebileceğini bildirmişti.

pyonyang’ın açıklamasının oldukça provokatif bulan washington, kuzey kore'yi bm güvenlik konseyi kararını ihlal etmekle suçlamıştı. 

rusya, çin ve güney kore de pyonyang'ın açıklamasıyla ilgili kaygılarını dile getirmişti. bu ülkeler kuzey kore'den bölgede tansiyonu artıracak ve  nükleer programı konusunda yürütülen altılı görüşmelerle ilgili yeni olumsuzluklar yaratacak tutumlardan kaçınması istenmişti.

kuzey kore ve güney kore, yaklaşık 60 yıl önce sona eren kore savaşı’nın ardından teknik olarak hala savaşta sayılıyor. taraflar arasında 1950-53 yılları arasında yapılan savaşı sona erdiren bir ateşkes imzalandı ancak barış anlaşması yapılmadı.

kuzey kore, eski lideri kim jong-il’in ölümünün ardından  geçiş dönemi yaşıyor. nükleer programı nedeniyle de tepki çeken kuzey kore şubat ayı sonunda uranyum zenginleştirmeyi, uzun menzilli füze denemeyi ve nükleer araştırma faaliyetlerini askıya almayı kabul etmişti.

kuzey kore ayrıca, uygulamaya konulan ‘moratoryumu’ takip etmek üzere, bm'ye bağlı uluslararası atom enerjisi kurumu'nun (uaek) yetkililerinin ülkeye girerek gerekli incelemeleri yapmasına izin vereceğini açıklamıştı.

önceki denemeler başarısız oldu

2003 yılında nükleer silahların yayılmasını önleme anlaşması’ndan çekilen kuzey kore, 2009 yılı nisan ayında da benzer bir balistik füze denemesi gerçekleştirmiş ve bm’nin yeni yaptırımlarına neden olmuş. bu durum, ülkenin zaten zor durumda olan  ekonomisinin daha da kötüleşmesine yol açmış ve kuzey kore dünyadan daha da tecrit olmuştu.

2009’daki deneme başarısız olmuş, füze, yörüngeye herhangi bir uydu yerleştiremeden japonya açıklarına düşmüştü. tokyo yönetimi, olaya tepki göstermiş ve topraklarını tehdit eden herhangi bir enkazı vuracağını söylemişti.