ukrayna'da üç aydır süren krizin aşılması yolunda anlaşma sağlandı. taraflar erken seçim, devlet başkanlığı yetkilerinin sınırlanması ve ulusal birlik hükümeti kurulması konusunda uzlaştı. cezaevinde bulunan eski başbakan yulia timoşenko'nun serbest kalmasının da önü açıldı.

yanukoviç'e güvenmediklerini dile getiren protestocular ise kiev'in merkezindeki bağımsızlık meydanı'nı terketmedi. devlet başkanı yanukoviç ile anlaşmayı imzalayan muhalefet liderlerinden vitali kliçko meydanda konuşma yaparken protestocular tarafından yuhalandı.

'anlaşma hayata geçmeli'

cuma gecesi telefonla görüşen abd başkanı barack obama ve rusya devlet başkanı vladimir putin anlaşmanın bir an önce hayata geçirilmesi gerektiği konusunda uzlaştı.

abd dışişleri bakanlığı'nın açıklamasına göre, putin görüşmede rusya'nın anlaşmanın uygulanması sürecinin parçası olmak istediğini iletti.

anlaşmanın içeriği

anlaşmaya devlet başkanı viktor yanukoviç ile üç muhalefet lideri imza attı. görüşmelerde avrupa birliği'nin (ab) üç üyesi almanya, polonya ve fransa'nın dışişleri bakanları arabuluculuk yaptı.

anlaşma metnini basına almanya dışişleri bakanlığı sundu. anlaşmaya göre:

• 48 saat içinde devlet başkanlığı yetkilerinin sınırlı olduğu 2004 anayasasına dönülecek.
• anayasa yürürlüğe girdikten sonra 10 gün içinde ulusal birlik hükümeti kurulacak. 
• anayasada yapılacak sonraki reformlar eylül ayına kadar tamamlanacak. bu reformlarla başkanlık, hükümet ve parlamento yetkileri dengelenecek.
• reformlar tamamlandıktan sonra devlet başkanlığı için erken seçime gidilecek. bu seçim en geç aralık 2014'te yapılacak.
• yaşanan şiddet olayları yetkililerin, muhalefetin ve avrupa konseyi'nin gözetiminde araştırılacak.
• olağanüstü hal ilan edilmeyecek. taraflar şiddete başvurmayacak.
• yasadışı silahlar içişleri bakanlığına teslim edilecek.

timoşenko serbest kalabilir

anlaşmanın açıklanmasından hemen sonra 2004 anayasasına dönüşü kabul eden ukrayna parlamentosu olaylar sırasında gözaltına alınanlara koşulsuz affa da onay verdi.

gözaltındakilerle ilgili tüm suçlamalar düşürülecek.

parlamento cezaevinde bulunan eski başbakan yulia timoşenko'nun serbest bırakılmasının önünü açan yasayı da kabul etti.

timoşenko şubat 2010'da yanukoviç'e karşı yarıştığı seçimleri az farkla kaybetmiş, bir yıl sonra rusya ile yapılan gaz anlaşmasında görevi kötüye kullanma suçuyla yedi yıl hapse mahkum edilmişti. ab kararı siyasi olarak nitelemişti.

kabul edilen yasa timoşenko taraftarlarına göre muhalefet liderine atfedilen suçları ab normları çerçevesinde suç olmaktan çıkarıyor. 

parlamento ayrıca gösteriler sırasındaki şiddet olayları nedeniyle içişleri bakanı'nın görevden alınması yönünde oy kullandı.

abd anlaşmadan memnun olduğunu açıkladı ama bir an önce yürürlüğe girmesi vurgusu yaptı. 

benzer bir açıklama ab'den geldi. birliğin dış politika şefi catherine ashton uygulamanın esas olduğunu söyledi.

ab'nin ukrayna'ya yönelik yaptırımlarını kaldırıp kaldırmayacağına şu an ülkede olan ab dışişleri bakanlarının sunacağı bilgiler doğrultusunda karar vereceklerini vurguladı.

yanukoviç yanlısı rusya'nın ise anlaşmayla ilgili çekinceleri var. rusya devlet başkanı vladimir putin'in görüşmeler için kiev'e yolladığı özel temsilcisi vladimir lukin anlaşmayı imzalamadıklarını söyledi; "bazı sorular hala duruyor, danışmalar devam edecek, bu normal bir süreç" dedi.

anlaşmayı ve moskova'nın tutumunu değerlendiren beyaz saray sözcüsü, "ukrayna'nın şiddete teslim olması rusya'nın lehine olmaz. bunu doğu ile batı ya da rusya ile abd arasında bir halat yarışı olarak görmemek önemli" dedi. 

sakin gece

anlaşmaya rağmen göstericiler bağımsızlık meydanı'ndan ayrılmış değil. ama çatışmalar yerini anma törenlerine bıraktı. meydan'da toplanan kalabalık çatışmalarda ölenleri anıyor.

anlaşmanın göstericiler içindeki radikal grupları yatıştırıp yatıştırmayacağı da henüz net değil.

reuters haber ajansına konuşan bir gösterici yanukoviç'i kast ederek "bugün gitmesi lazım. seçimleri kabul etmeyeceğiz. öldürme emrini o verdi. aralık ayına kadar nasıl onunla yaşayacağız?" dedi.

salıdan bu yana 77 kişinin öldüğü ülkede cuma sabahı da küçük çaplı çatışmalar olmuştu. polis ile göstericiler karşılıklı ateş açmıştı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar