mehmet aurelio kuşkusuz bu furyanın en dikkat çekeniydi. türkiye'ye 2001'de marco adıyla gelen brezilyalı, 2006 yılında türk vatandaşlığına geçip mehmet adını aldı. o, türkiye milli takımı'nın ilk yabancı asıllı futbolcusu oldu. milli formayı tam 37 kez giyerek büyük fark yarattı. türkiye'de trabzonspor, fenerbahçe ve beşiktaş'ta oynadı. futbolu bıraktıktan sonra ülkesine döndü ama burayla hiç bağını koparmadı. kasımpaşa'da yardımcı antrenörlük, göztepe'de teknik direktörlük ve son olarak sakaryaspor'da yardımcı antrenörlük yaptı. 

türkiye'de kulüpler yabancı futbolcuları türk vatandaşlığına geçirerek kontenjan açma yolunda özellikle brezilyalıları kullandı. bir çırpıda saydığımızda aklımıza ilk gelenler brezilyalılar. mesela nobre. ailesinin koyduğu marcio adını neredeyse kendisi bile unuttu. türkiye’ye 2004’te fenerbahçe ile gelen nobre, beşiktaş, mersin idman yurdu, kayserispor’da oynadı. türk futbolcularla birlikte isviçre’nin fc will takımına bile gitti. şimdilerde 36 yaşında ve hâlâ oynuyor. takımı da erzurumspor. mert nobre, 2006 yılında türk vatandaşlığına geçti, milli takımda oynamak istediğini çok açıkladı ama olmadı. 

mehmet ve mert akla gelen ilk brezilyalılar. ama onlardan çok var. bu iki brezilyalı gibi 2000'li yılların başında gelen eski ankarasporlular wederson, jaba ve tita da yıllardır bu ülkeden ayrılmadı. isim tercihlerinde ise eski ankaraspor başkanı ve ankara büyükşehir belediyesi başkanı melih gökçek'in payı büyük oldu. wederson luis da silva'nın adı gökçek wederson, tita'nın adı da melih gökçek oldu. alex de türk vatandaşı olmak istemiş fakat brezilya yasalarından dolayı bu gerçekleşmemişti. 

brezilyalılardan sonra afrikalılar

brezilyalılar'dan sonra afrikalılar da bu furyadan nasibini aldı. fenerbahçe'nin nijeryalı futbolcusu uche okechukwu'nun adı deniz uygar oldu. jay jay okocha da muhammed yavuz adını aldı. fakat brezilyalılar gibi isimleri akıllarda kalıcı olmadı. okocha, geçen ay socrates dergisi'ne verdiği röportajda 'muhammed yavuz adıyla aldığınız türkiye vatandaşlığı hâlâ duruyor mu?' sorusuna "tabii ki duruyor. ancak size bir sır vereyim, gidip pasaportumu yenilemem lazım..." diye cevap verdi. 

uzun yıllar samsunspor'da oynayan kamerunlu kaleci allum buker türk vatandaşlığına geçtikten sonra ali uyanık oldu. ali, allum'dan geliyordu soyadı ise dönemin samsunspor başkanı ismail uyanık'tan. yine trabzonspor'un unutulmaz isimlerinden ibrahim yattara da takımdan yakın arkadaşı hasan üçüncü'nün soyadını aldı, nüfusa ibrahim üçüncü diye kayıt oldu. 

bir başka kaleci eski galatasaraylı richard kingson'ın türk vatandaşlığı adı da faruk gürsoy. tahmin edeceğiniz üzere adı o dönemki yöneticiler faruk süren ve ergün gürsoy'dan. 

bolic, enver cansun ismini sevmedi

türk futbolunun ünlü boşnakları elvir boliç ve elvir baljiç de türk vatandaşı oldu. boliç galatasaray'a ilk geldiğinde ona enver cansun adını verdiler ama o sevmedi: "bana o dönemde galatasaray'da "enver cansun" ismini verdiler. ama ben bu ismi pek sevmedim. nüfusa ismimi elvir boliç diye kaydettirdim. yani kimliğimde ismim enver cansun değil elvir boliç" baljic de balic yaptı. 

dobrowski, detlef muller, misko mirkovic 

avrupa'nın farklı bölgelerinden de daha önce türk vatandaşlığına geçenler oldu. türkiye'de 8 yıl kocaelispor, beşiktaş ve antalyaspor forması giyen, şovmen mehmet ali erbil tarafından adı sıkça televizyon programlarında dillendirilen polonyalı roman dobrowski kaan dobra, yine kocaeli ve fenerbahçeli sırp misko mirkovic mert meriç, eski galatasaraylı fransız didier six de dündar siz adını aldı. 

bu sistemin ilklerinden biri de detlef muller'di. yani metin mert. 

1990’da bochum’dan sarıyer’e imza atan alman kaleci, 15 yıl boyunca sarıyer, trabzon, kocaeli, konya ve antalya’nın kalesini korudu. daha sonra da uzun yıllar antrenörlük yaptı. metin mert, türkiye’de yaşıyor ve almandan çok kendisini türk gibi görüyor: 

"kulübün başvurusu kabul edilmedi. daha sonra kendim başvurdum. başvurduktan 5 sene sonra türk vatandaşlığına geçtim. maalesef o dönemde yabancı futbolcunun daha fazla kıymeti vardı. türk statüsüne geçtikten sonra kıymetim azaldı. bu yanlış bir şey ama maalesef yaşadım. ben futbol oynamak için türk vatandaşı olmadım. her zaman söylediğim gibi, türkiye'yi seviyorum. türkiye'de yaşayacağım, allah kısmet ederse bu topraklarda gideceğim. kendimi buraya ait hissediyorum, burada mutluyum. 5 kardeşim var, hepsi almanya'da, babam sağ, annem vefat etti. kendimi almanya'ya ait görmüyorum. 1 hafta gittiğimde bile sıkılıyorum."

kaynak: al jazeera