isveç kraliyet bilimler akademisi, 2012 nobel edebiyat ödülü'ne çinli yazar mo yan'a verileceğini açıkladı.

akademi daimi sekreteri peter englund yaptığı açıklamada mo’nun eserlerinde ‘tarih, masal ve çağdaş olanı harmanlayan sanrısal gerçekçiliği'ne övgüler yağdırdı.

mo, ödülünü 10 aralık'ta düzenlenecek olan törende alacak.

nobel vakfı, 2001'den bu yana verdiği 10 milyon isveç kronu (yaklaşık 2,7 milyon lira) değerindeki para ödülünü bu yıl yüzde 20 azalttı. nobel'e layık görülenler bu yıl 8 milyon isveç kronu (yaklaşık 2,2 milyon lira) para ödülünün sahibi olacak.

sansür engel olamadı

çin'in kuzeydoğu bölgesi shandong eyaletinde doğan yazar, çiftçilikle geçinen bir ailenin çocuğu. 12 yaşında okulu bırakan yazarın ilk kısa hikayesi, 1981 yılında bir edebiyat dergisinde yayınladı, 1986 yılında ise yazar ilk kısa romanını kaleme aldı.

geleneksel çin edebiyat kültürü ile birlikte, eserlerinde kendine özgü bir dünya yaratan yazar, bu dünyada fantezi ile gerçekliği birleştiren bir tarza sahip. kariyeri boyunca sansüre maruz kalan 57 yaşındaki mo'nun eserleri birçok kez korsan yollarla okurlara ulaştı. 

türkçe'ye çevrilmedi

çinli yazarlar göre eserleri daha çok yabancı dile çevrilen mo'nun kitaplarına çince'nin yanı sıra, ingilzce, fransızca, almanca, ispanyolca ve isveççe dillerinde erişmek mümkün.

ingilizceye çevrilen 'life and death are wearing me out : a novel', 'big breasts and wide hips', aynı isimli filme uyarlanan 'red sorghum' ve 'republic of wine' yazarın en çok bilinen eserleri arasında.

mo'nun hiçbir kitabı şimdiye kadar türkçeye çevrilmedi.

dinamitten bugüne

dinamiti icat edip, avrupa'da savaşan taraflara sattıktan sonra milyonlarca dolar kazanan isveçli kimyager ve mühendis alfred nobel, vasiyetinde servetinin çok büyük bir kısmının nobel ödülleri’ni enstitüleştirilmesi yönünde kullanılarak, her yıl insanlığa hizmette bulunanların ödüllendirilmesini istedi.

nobel'in vasiyeti doğrultusunda 1901-2011 yılları arasında toplam 853 nobel ödülü verildi. bir tek 1940 ve 1942 yılları arasında ii. dünya savaşı nedeniyle ödül dağıtılamadı.

nobel ödülü için kimlerin adaylık başvurusunda bulunduğu ve kimlerin adaylığının kabul edildiği açıklanmıyor. ödül kazanamayan fakat aday gösterilen kişiler, aday gösterilmeye hak kazandıklarını ancak 50 yıl sonra açıklama iznine sahip.

son 20 yılda nobel edebiyat ödülleri

2011: tomas tranströmer, isveçli
2010: mario vargas llosa, peru
2009: herta müller, alman
2008: jean-marie gustave le clezio, fransız
2007: doris lessing, ingiliz
2006: orhan pamuk, türk
2005: harold pinter, ingiliz
2004: elfriede jelinek, avusturyalı
2003: j.m. coetzee, güney afrikalı
2002: imre kertesz, macar
2001: v.s. naipaul, trinidad asıllı ingiliz
2000: gao şingcien, çin doğumlu fransız
1999: günter grass, alman
1998: jose saramago, portekizli
1997: dario fo, italyan
1996: wislawa szymborska, polonyalı
1995: seamus heaney, irlandalı
1994: kenzaburo oe, japon
1993: toni morrison, abd'li
1992: derek walcott, st. lucia

kaynak: ajanslar