nobel kimya ödülü'nü bu yıl hücre duvarındaki g-proteini-kenetli reseptörlerle ilgili yaptıkları çalışmaları dolayısıyla abd’li bilimadamları robert lefkowitz ile brian kobilka'ya verildi.

isveç kraliyet bilimler akademisi'nden yapılan açıklamada, hücrelerin çevrelerini nasıl algıladıklarının yıllardır sır olduğu, lefkowitz ile kobilka’nın çalışmalarının buna ışık tutmakla birlikte ilaç sanayinde çığır açtığı belirtildi.  

daha iyi ilaçlar üretilecek

nobel komitesinden sven lindin, "robert ve brian'ın çalışmaları sayesinde reseptörlerin neye benzediğini artık biliyoruz. g-proteini-kenetli reseptörler hücrelerimiz arasındaki iletişim için kilit rol oynuyor" dedi.

lindin, eczacılıkla ilgili ürünlerin yaklaşık yarısının bu reseptörlerle bağlantılı olduğunu, reseptörlerin neye benzediğinin ve nasıl faaliyet gösterdiklerinin bilinmesinin yan etkisi daha az olan, daha iyi ilaçların üretilmesine ışık tutacağını vurguladı.

'şoke oldum'

abd'deki howard hughes tıp enstitüsü ve duke üniversitesi'nde tıp ve biyokimya dersi veren 69 yaşındaki lefkowitz, ödülü aldığının açıklanmasından sonra, "telefon çaldığında uyuyordum. şoke oldum. sürprizdi" dedi.

lefkowitz ile birlikte çalışan, stanford üniversitesi'nde tıp ile moleküler ve hücresel fizyoloji dersi veren 57 yaşındaki kobilka da isveç haber ajansı tt'ye yaptığı açıklamada, "çalışmamın bu kadar dikkat çekmesine alışık değilim. hala şaşkınım. yavaş yavaş ödül aldığıma alışıyorum" ifadesini kullandı.

bilim adamları ödüllerini 10 aralık'ta düzenlenecek törende alacak.

rakamlarla nobel kimya ödülü

• 1901- 2011 yılları arasında dördü kadın, 161 kişi kimya alanında nobel kazandı.
• nobel kimya ödülü alan bilim adamlarının yaş ortalaması 57.
• frederick sanger, 1958 ve 1980 yıllarında olmak üzere iki kez ödüle layık görüldü. sanger kimya alanında iki kez ödül alan tek isim.

dinamitten bugüne

dinamiti icat edip, avrupa'da savaşan taraflara sattıktan sonra milyonlarca dolar kazanan isveçli kimyager ve mühendis alfred nobel, vasiyetinde servetinin çok büyük bir kısmının nobel ödülleri’ni enstitüleştirilmesi yönünde kullanılarak, her yıl insanlığa hizmette bulunanların ödüllendirilmesini istedi.

nobel'in vasiyeti doğrultusunda 1901-2011 yılları arasında toplam 853 nobel ödülü verildi. bir tek 1940 ve 1942 yılları arasında ii. dünya savaşı nedeniyle ödül dağıtılamadı.

nobel ödülü için kimlerin adaylık başvurusunda bulunduğu ve kimlerin adaylığının kabul edildiği açıklanmıyor. ödül kazanamayan fakat aday gösterilen kişiler, aday gösterilmeye hak kazandıklarını ancak 50 yıl sonra açıklama iznine sahip.

son 10 yılda nobel kimya ödülü kazananlar

2011: daniel shechtman (israil) 

2010 :richard heck, ei-ichi negishi (abd) ve akira suzuki (japon)

2009: venkatraman ramakrishnan ve thomas steitzile (abd) ile ada yonath (israil)

2008: roger tsien (abd), martin chalfie (abd) ve osamu shimomura (japon)

2007: gerhard ertl (almanya)

2006: roger d. kornberg (abd)

2005: yves chauvin (fransa), robert h. grubbs ve richard r. schrock (abd)

2004: aaron ciechanover (israil), avram hershko (israil), irwin rose (abd)

2003: peter agre (abd), roderick mackinnon (abd)

2002: john fenn (abd), koichi tanaka (japonya) ve kurt wüthrich (isviçre)

2001: william knowles (abd), ryoji noyori (japonya), barry sharpless (abd)

2000: alan heeger (abd), alan macdiarmid (abd), hideki şirakava (japonya)

kaynak: ajanslar