dünya sağlık örgütü (who) anayasası’nın 1948 yılında yürürlüğe girdiği 7 nisan her yıl ‘dünya sağlık günü’ olarak kutlanıyor.

bu yılki teması ‘yaşlanma ve sağlık’ olarak belirlenen dünya sağlık günü'nde who, yaşam boyu sağlıklı alışkanlıklar edinmenin yaşlılıkta da dolu ve üretken yaşamlar sürebilmeye imkan tanıdığına dikkat çekiyor. who, 'sağlıklı yaşam ömre ömür kata' sloganıyla erken önlem almanın önemine vurgu yapıyor.

geçen yüzyılın ortalarında dünyada yaşı 80 ve üzerinde olan insan sayısı 14 milyon iken 2050 yılına geldiğimizde ise bu sayının, 100 milyonu sadece çin'de olmak üzere, 400 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor. 

son birkaç yıldır tarihte ilk kez dünya genelinde 60 yaş üstündeki insanların sayısı beş yaşın altındaki çocukların sayısından daha fazla. 2050 yılına kadar dünyadaki yaşlı nüfusun yüzde 80’i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor olacak. 

who 7 nisan için yayınladığı bildiride hızla yaşlanan dünya nüfusunu, yaşlılık günlerini en sağlıklı biçimde geçirmeye davet ediyor.

en büyük risk hastalıklar

dünyanın neresinde olursa olsun yaşlı insanlar için en büyük sağlık problemini kalp krizi, felç, kanser, diyabet, ve kronik akciğer hastalıkları gibi rahatsızlıklar oluşturuyor.
bu hastalıklar bulaşıcı olmamasına rağmen zamanında müdahale edilmediği takdirde tehlikeli olabiliyor. 

who genel direktörü dr. margaret chan, “düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşayan nüfus, diğer ülkelere nazaran ölüm riskiyle dört kat daha fazla karşı karşıya. ancak bu durumun büyük bir kısmı önceden engellenebilir ya da maliyetsiz bir şekilde tedavi edilebilir” dedi.

sağlıklı yaşam tarzı benimsenmeli

bulaşıcı olmayan hastalıkların ortaya çıkma riski sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenerek azaltılabiliyor.

sağlıklı yaşam denilince bunun içine düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme, bilinçli alkol tüketimi, sigara ya da tütün mamüllerini kullanmamak gibi alışkanlıklar giriyor.

bu alışkanlıklar ne kadar erken yaşta benimsenirse, sağlıklı bir yaşlılık geçirme olasılığı o kadar artıyor.

ülkeler önlem almalı

who, 7 nisan dünya sağlık günü nedeniyle yayınladığı bildiride ülkeleri bu hastalıkların önüne geçilebilmesi, ihtiyaç duyulduğunda tanı ve tedavi hizmetlerinin sağlanması için mücadeleye çağırdı.

bu hizmetlerin çoğu oldukça makul bütçelerle sağlanabiliyor. örneğin hem kalp krizi hem de felci tetikleyen yüksek tansiyon, yılda yalnızca birkaç dolara son derece verimli bir şekilde tedavi edilebiliyor.

ancak bugün düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşayan yaşlı nüfusun yüzde 15’inden azı ihtiyaç duydukları yüksek tansiyon tedavisine erişebiliyor.

yapılması gerekenler

who hükümetlerin ve toplumların sağlıklı bir yaşlanma sürecinin garantilemek adına alması gereken dört önleme dikkat çekti:

1. kronik hastalıkların gelişmesini önlemek ya da geciktirmek için sağlıklı yaşam ve alışkanlıklar her yaşta teşvik edilmeli.
2. erken teşhis ve hem kısa hem de uzun vadede kaliteli tedavi ile kronik hastalıkların sonuçları en aza indirgenmeli.
3. yaşlı insanların sağlığına ve topluma katılımını güçlendirecek fiziksel ve sosyal çevreler yaratılmalı.
4. yaşlanmak yeniden icat edilmeli; yaşlı insanların saygı duyulduğu ve değer verildiği bir toplum yaratmak için sosyal tutumlar değiştirilmeli.

önyargıları yıkmak

insanlar yaşlanırken tek sıkıntıları sağlık sorunları değil. genel geçer ön yargılar yaşlı insanların toplumun bir parçası olarak yaşamlarını sürdürebilmelerinin önünde büyük bir engel teşkil ediyor.

aslında insanlar yaşlansa da ailenin bir üyesi olmaya, gönüllü projelerde yer almaya, iş gücünde aktif rol oynamaya ve hem sosyal hem de ekonomik anlamda önemli bir kaynak olmaya devam edebiliyor.

“geçen yıl olduğu gibi 100 yaşındaki bir adam maraton tamamlayabiliyorsa ‘yaşlılığın’ ne olduğuna dair geleneksel tanımı yeniden düşünmeliyiz. eski yüzyıllarda geliştirilmiş ön yargılar artık geçerliliğini yitirdi” diyor dr. chan.

kaynak: dünya sağlık örgütü