Portre
Portre: Abdulfettah Sisi
Mısır Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı Sisi, Mısır’'da demokratik bir seçimle göreve gelmiş ilk Cumhurbaşkanı Mursi’yi askeri darbeyle devirdi. Ülkenin en güçlü adamı olan Mareşal Sisi, 26 Mart 2014'te görevlerinden istifa ederek Mayıs 2014'te yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olduğunu açıkladı.
mısır'ın halk oyuyla seçilmiş ilk cumhurbaşkanı muhammed mursi'yi deviren darbenin lideri mareşal abdulfettah sisi, şimdi gözünü mursi'nin koltuğuna dikmiş durumda. 2014 yazında gerçekleştirilecek cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan sisi, destekçileri tarafından ülkeyi kargaşadan kurtaran bir isim olarak görülüyor. muhalifleri ise onu, mısır'ın en önemli demokratik deneyimini şiddet kullanarak bastırmakla suçluyor.
ingiltere ve abd'de askeri eğitim
kasım 1954'te kahire’de dünyaya gelen sisi, 1977 yılında askeri bilimler diplomasıyla mısır askeri akademisi'nden mezun oldu. 1992 yılında eğitimine ingiliz askeri akademisi'nde devam etti. mastır tezini de 2006 yılında pensilvanya’daki birleşik devletler harp koleji'nde tamamladı.
muharebe deneyimi olmayan sisi, 11 şubat 2011'de halk ayaklanmasıyla devrilen hüsnü mübarek'in iktidarında mısır'ın suudi arabistan büyükelçiliği'nde askeri ateşe olarak görev yaptı. daha sonra kuzey askeri saha komutanlığı'na getirildi. mısır’ın en önemli askeri düşmanı israil, bu saha komutanlığının sorumluluk alanına giriyor.
bekaret testi tartışması
sisi'nin dünya kamuoyunda ilk olarak gündeme gelmesi, 2011 yılındaki devrimde kahire'deki tahrir meydanı’na gelen kadın aktivistlere bekâret testi yapılmasını savunmasıyla oldu. 9 mart 2011 tarihinde tahrir meydanı’nı güç kullanarak boşaltan asker; 17 kadını dövmüş, gözaltına almış ve zorla bekâret testine tabi tutmuştu.
sisi, devrim sırasında kadın göstericiler için “bekaret testi” yapılmasını istediği için yoğun eleştirilere hedef olmuştu. kendini savunmak amacıyla, “biz kızları tecavüze karşı korumakla görevli olduğumuz kadar orduyu da muhtemel ithamlara karşı savunmakla da mükellefiz.” demişti. ancak daha sonra bekaret testinin kaldırılacağı sözünü vermişti.
askeri istihbarattan genelkurmay başkanlığı'na
mısır ordusu, şubat 2011'deki devrimden sonra ülkenin kontrolünü fiilen ele geçirince, sisi de askeri istihbaratın başına getirildi. mursi cumhurbaşkanı seçilir seçilmez tecrübeli bir komutan olan sisi’yi, mısır genelkurmay başkanlığı'na atadı. mursi, bu atamanın kendisi için sonun başlangıcı olduğunu asla tahmin edemezdi. oysa 3 temmuz 2013 tarihinde mısır ordusu yönetime el koyarak mursi iktidarını devirdi.
kendini ve mısır ordusunu “halkın iradesinin koruyucuları” olarak tanımlayan sisi, tahrir yerine adeviyye meydanı'nda protesto gösterilerini sürdüren mursi yanlılarının direnişini kanlı bir şekilde bastırdı.
‘askeri müdahale bir seçim değil zorunluluktu’
askeri müdahaleden sonraki ilk açıklamasında sisi, askeri müdahalenin zaruretten doğduğunu, bunun mısır ordusu için bir seçim olmadığını savundu. sisi’ye göre, mursi liderliğindeki müslüman kardeşler yöntiminde halkın oyları boşa gitti.
mursi’yi eleştirenler onu müslüman kardeşler dışındaki grupların taleplerini gözardı etmekle suçluyordu. sisi, darbe sonrası ilk konuşmasında bu argümanı sıkça kullandı: “biz defalarca, sokaklara çıkanların sesi duymamazlıktan gelinirse, şiddete başvurabilirler diye uyarmıştık. söylemiştik, ama önemsenmedi." dedi.
çevresi tarafından dindar biri olarak tamamlanan sisi, müslüman kardeşler'e yakın olmakla suçlanıyordu. müslüman kardeşler yönetimi, sisi'yi, genelkurmay ve askeri şura başkanı olarak atadığında muhalifler, orduyu eski düşmanı ile gizli bir ittifaka girmekle itham etmişlerdi.
sisi aynı zamanda mısır ve arap tarihinin en simge isimlerinden biri olan, ülkenin eski devlet başkanlarından cemal abdülnasır’ın ateşli bir hayranı. zaten destekçileri de, darbe sonrası uluslararası camianın baskılarına direnen sisi’nin tavrını mısır’ın ulusalcı idolü abdülnasır’a benzetiyorlar.
cumhurbaşkanı adaylığı
3 temmuz 2013'deki darbenin ardından askeri yönetim, mursi'nin yerine adli mansur'u cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturttu. ancak gerçek iktidarı elinde tutan sisi'nin cumhurbaşkanlığına aday olacağı da sık sık gündeme geldi.
sisi, 14-15 ocak 2014'te yapılan anayasa referandumundan hemen önce, halkın ve ordunun desteği olması durumunda cumhurbaşkanlığına aday olabileceğini açıkladı. mısır yüksek askeri konseyi de, darbe lideri abdülfettah sisi’nin cumhurbaşkanlığı adaylığına onay verdiğini açıkladı. aynı gün sisi'ye, geçici cumhurbaşkanı adli mansur tarafından 'mareşallik rütbesi' verildi.
sisi, 26 mart 2014 günü savunma bakanlığı ve genelkurmay başkanlığı görevlerinden istifa ederek mayıs 2014'te yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olduğunu açıkladı.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar