eski amerika birleşik devletleri (abd) savunma bakanı robert gates'in başkan barack obama’ya sert eleştiriler yaptığı yeni kitabı 'görev'de türkiye ile ilgili ayrıntılar da var.

kitapta türkiye'nin adı, pkk ile mücadele, iran'la nükleer ilişki, israil'in mavi marmara gemisine saldırısı ve türkiye-israil ilişkileri bağlamında geçiyor.

gates kitabının bir bölümünde, türkiye'nin 2008’de pkk ile mücadelesine ve türk ordusunun irak'ın kuzeyine hava operasyonları düzenlemesine değiniyor. yani eski başkan george bush dönemini anlatıyor.

gates'e göre, 2008’de abd ile türkiye arasında pkk nedeniyle sıkıntılar yaşandı. gates, türkiye'nin sınır ötesi operasyonlara başlamasıyla durumun "kontrolden çıkmaya çok yakın hale geldiğini" söylüyor. bu süreci şöyle anlatıyor:

"(irak'taki çok uluslu gücün o dönemdeki komutanı) david petraeus, türklerin bize en azından önceden haber vermesini sağlamak için çok uğraştı ki böylece türk ve abd güçlerinin kazara karşı karşıya gelmemesinden emin olabilirdik. ancak türkler gelişigüzel ve çoğu zaman sonradan haber veriyordu. türklerin hava operasyonlarının bazıları iran sınırına çok yakındı. birden fazla seferde iranlılar savaş uçaklarını harekete geçirdi ve endişelerimizden biri, türk ve abd uçaklarını ayırt edemeyebilecekleri ihtimaliydi"

"4 kez tekrarladım, mesajı aldılar"

gates, o dönem ankara'ya yaptığı ziyareti de anlatıyor.

"bu operasyonlar birkaç ay sürdü ve ankara'yı ziyaretimin hemen öncesinde başlayan, 2008 şubatı'nın sonundaki büyük bir sınır ötesi askeri operasyonu da içerdi. türk hükümeti, daha fazla agresif olmadığı gerekçesiyle içeride şiddetli eleştirilere maruz kalıyordu. yine de benim mesajım, riskler barındıran mevcut operasyonun durdurulması ve türk askerlerinin tekrar sınırın öte tarafına çekilmesi gerektiği yönündeydi. benimle seyahat eden amerikalı gazeteciler, türklerin bu mesajı alıp almadığına dair düşüncemi sorduklarında onlara yanıtım, 'evet, çünkü bunu 4 kez duydular' şeklinde oldu."

türk askerleri gates'in ziyaretinin ertesi sabahı yani 29 şubat'ta kuzey irak'tan çekilmişti.

"savaş çıkabileceği uyarısı yaptım"

gates kitabında, iran konusunda başbakan recep tayyip erdoğan ile girdiği bir diyaloğun ayrıntılarına da yer veriyor. şubat 2010’da türkiye'yi ziyareti sırasında başbakan erdoğan'la görüşmesinden bahseden gates'in sözleri şöyle:

"her zamanki ince ve diplomatik tarzımla, onu (başbakan erdoğan'ı) , iranlıların nükleer silah heveslerini sürdürmeleri halinde bölgede nükleer silahların yayılmasının kaçınılmaz olacağı, israil'in askeri eyleminin muhtemel hale geleceği ve bölgesinde bir savaş çıkabileceği yönünde uyardım. ona, iran'ı müzakere masasına geri döndürmek için yaptırımlara devam etmenin gerekli olduğunu söyledim. erdoğan, türkiye'ye koruma sağlayacak füze savunma sistemine ilgiliydi ancak herhangi bir girişimin, iran gibi spesifik bir tehdide dayandırılarak değil, müttefikler arasında 'ortak güvenlik' bağlamında şekillendirildiğinden emin olmak istiyordu. erdoğan'la çok az ilerleme sağladığımı hissettim, iranlıları provoke edebilecek her türlü şeye karşı çok ihtiyatlıydı."

israil'e tavsiye

kitabında türkiye-israil ilişkileri ve israil’in mavi marmara gemisine saldırısına da değinen gates, "israil'in güçlü bir dostu ve destekçisi olarak kudüs'ün, stratejik durumunu yeniden düşünmesi gerektiğine inanıyorum" diyor. israil'e, 'kaygılarını paylaşan hükümetlerle daha güçlü ilişkiler geliştirmeyi' tavsiye ediyor.