türkiye için başkanlık sistemini isteyen başbakan recep tayyip erdoğan ve partisi akp, yargı için de buna uygun bir model önerdi. yargıyı tek çatı altında toplamayı hedefleyen iktidarın planına, ana muhalefet partisi chp karşı çıkıyor.

chp grup başkanvekili akif hamzaçelebi, tartışılan anayasa çalışmasına ilişkin yaptığı açıklamada, öneriler arasında yer alan yüksek mahkeme üyelerinin atanmasıyla siyasi gücün kontrolü ele geçireceğini savundu.

hamzaçebi, ''akp'nin bu önerileri, kuvvetler ayrılığı ilkesine tahammüllerinin olmadığının göstergesidir. bu önerilerin anlamı, demokrasi ve kuvvetler ayrılığına elveda anlamına geliyor'' diye konuştu. 

‘yargı siyaset etkisinde olmamalı’

aynı zamanda tbmm anayasa uzlaşma komisyonu üyesi olan bdp milletvekili altan tan ise, önerilerin tartışılabileceğini ifade ederek, “tartışıldıktan sonra içeriğine uygun konum alınır. yargıyı siyasetin emrine vermek yanlıştır. ister yargıtay, danıştay olsun, isterse akp'nin temyiz mahkemesi dediği mahkemeler olsun, bunların üyelerinin tespitinde siyaseti etkili, yetkili kılmak yanlıştır'' şeklinde konuştu. 

akp’nin önerilerinde, yargı başlığıyla ilgili önerileri bünyesinde ‘başkanlık sistemi’ne birçok atıf bulunuyor. iktidar partisi, yargı sisteminin başkanlık sistemine uygun bir şekilde yapılandırılmasını ve bu çerçevede yargının tek çatı altında toplanmasını istiyor.

sosyal demokrat chp ile milliyetçi sağ mhp, akp’nin başkanlık sistemine geçilmesi teklifine karşı çıkarak, parlamenter sistemin korunmasını istiyor. bdp ise konuya ilişkin olarak kesin kanaat bildirmekten kaçınıyor.

başkan aym üyelerini atayacak

öneriye göre, ülkenin en yüksek yargı organı konumundaki anayasa mahkemesi (aym), bugünkü gibi 17 üyeden oluşacak. dokuz üye tbmm tarafından, sekiz üye ise başkan tarafından atanacak.

meclis’te ilk oylamada talep edilen 367 çoğunluk sağlanamazsa, ikinci oylamada 276 oy üzerinden seçim yapılacak. meclis, hukuk mezunlarının yanı sıra sosyal, siyasal bilimler, avukatlar ve öğretim üyeleri arasından anayasa mahkemesi üyesi seçebilecek.

yüksek mahkemelerden mali denetimden sorumlu sayıştay kaldırılırken, ceza davalarından sorumlu yargıtay yerine de ‘alt derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme’ yapmak üzere temyiz mahkemesi adlı yeni bir kurum oluşturulacak.

kaynak: al jazeera ve ajanslar