Ortadoğu
Batı Esad'dan icraat bekliyor
ABD ve diğer ülkeler, Annan'ın barış planını kabul ettiğini açıklayan Suriye liderinden acil uygulama istedi. Rusya'ya göre ise adım atma sırası muhaliflerde.
Haberin Öne Çıkanları
Clinton'dan tepki
Moskova memnun
Muhaliflerin endişesi
suriye devlet başkanı beşar esad, şiddet olaylarının durdurulması için ayaklanmanın başladığı tarihten bu yana en ciddi adımı attı, bm-arap birliği özel temsilcisi kofi annan’ın altı maddelik barış planını kabul etti. ancak esad'ın bu kararı batılı ülkeleri tatmin etmeye yetmedi.
abd dışişleri bakanı hillary clinton, şam yönetimini derhal bu plana uygun hareket etmeye davet etti. clinton, yaptığı açıklamada, esad'ın, ciddiyet ve samimiyetini söyledikleriyle değil yaptıkları değerlendireceklerini belirterek, suriye devlet başkanı'nın geçmişte sözlerini tutmadığının hatırlattı.
clinton, ayrıca istanbul'da pazar günü yapılacak "suriye'nin dostları" konferansında suriye muhalefetini ortak bir mesaj vermeye çağırdı.
planın kabul edilmesinde etkili olan rusya yönetimi ise aynı tavrı suriyeli muhaliflerden beklediklerini bildirdi.
rusya dışişleri bakan yardımcısı gennadiy gatilov, “suriyeli yetkililer annan planını kabul etti ve özel temsilci de bu konudaki temkinli iyimserliğini dile getirdi. bu, ileri bir adım. top şimdi muhalefetin sahasında” ifadesini kullandı.
annan'ın planına destek veren çin hükümeti de hem esad'a hem de muhalefete seslenerek, iki tarafın da verdiği sözleri tutmasını istedi. gazatecilere açıklama yapan dışişleri bakanlığı sözcüsü hong lei, suriye hükümetinin ve karşısındaki unsurların sözlerini tutacağını umut ettiklerini bildirdi.
türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan ise, esad'ın sözünü tutacağına inanmadığını söyledi. erdoğan "daha önce de çok sözler verdi. bu nedenle güvenmiyorum. yine de bekleyip göreceğiz. daha önce de sayın cumhurbaşkanımıza, bana, dışişleri bakanımıza bu sözleri verdi. kendi muhalefeti de inanmıyor" diye konuştu.
alman hükümeti de, suriye yönetiminden bm özel temsilcisi kofi annan'ın planını uygulamasını istedi. hükümet sözcüsü steffen seibert bugün berlin'de yaptığı açıklamada, suriye yönetiminin, silahlı şiddete son vermeye gerçekten de niyeti olduğunu, yaptıklarıyla göstermesi gerektiğini söyledi.
aynı ülkenin dışişleri bakanlığı da, yaptığı açıklamada suriye yönetimini, sadece yaptıklarıyla değerlendireceklerini belirtti. suriye plan hakkında yönetiminden resmi açıklama gelmediğine işaret eden sözcü, sürecin işlemeye başlamasının, takdir edecekleri bir adım olacağını kaydetti.
konsey'den tepkiler
barış planının kabul edilmesine yönelik bm güvenlik konseyi’nden de temkinli yaklaşımlar sergilendi.
almanya'nın bm daimi temsilcisi peter wittig, “bu iyi yönde atılmış bir ilk adım olabilir, ama ihtiyatlı olmak gerek. suriye inanılırlık sorunlarını çoktan aştı” dedi. fransa'nın daimi temsilcisi gerard araud da, bunun olumlu bir gelişme olduğunu düşünmek gerektiğini yine de suriye'nin somut olarak ne yapacağını bekleyeceklerini söyledi.
bm güvenlik konseyi'nin (bmgk) dönem başkanlığını yapan ingiltere'nin daimi temsilcisi mark lyall grant, annan'ın, gelecek hafta pazartesi günü konsey’e suriye'deki çabalarına ilişkin bilgi vereceğini söyledi.
esad’ın barış planını kabul etmesiyle ilgili olarak ‘uygulamanın esas olduğunu’ ifade eden grant, suriye'de şiddetin durması için ordunun yerleşim bölgelerinden derhal çekilmesi gerektiğini vurguladı.
'zaman kazanma çabası'
suriyeli muhalifler de temkinli, esad’ın zaman kazanmaya çalıştığından endişe ediyor.
suriye ulusal konseyi başkanı burhan galyun, esad’ın barış planını kabul etmesinin, ülkedeki şiddeti gölgelemek ve yeni şiddet olaylarını perdelemek için atılmış bir adım olabileceğine işaret etti.
galyun yaptığı açıklamada “suriye’nin dostları konferansı öncesinde annan planı’nın kabul edildiğine dair yapılan duyuru, akıl karışıklığı oluşturmak için yapılan bir girişimdir. şiddet olaylarının durdurulacağı yönünde yapılan açıklamaların hiçbiri bugüne kadar hayata geçirilmemiştir” ifadelerine yer verdi.
'şam'a desteğimiz sürecek'
suriye’deki isyan boyunca şam yönetimine destek çıkan iran ise, yine benzer bir mesaj gönderdi.
iran cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad, suriye dışişleri bakan yardımcısı faysal mikdat'ı ile tahran’da yaptığı görüşmenin ardından batılı ve bazı körfez ülkelerinin politikasını kınayarak, esad'a desteğini yineledi.
iran resmi ajansı irna'nın haberine göre, ahmedinejad, “amerikalılar, özgürlük ve demokrasi savunmasını öne sürerek, suriye, lübnan, iran ve diğer ülkeleri egemenliği altına almaya çalışıyor. bu komplolara karşı uyanık ve kararlı olmak gerekli” dedi.
ahmedinejad, "iran’ın suriye'yle ilişkileri geliştirmek için hiçbir sınırı olmadığını ve şam’a destk için her şeyi yapmaya hazır olduğunu belirtti. ajansın haberinde esad’ın barış planını kabul etmesiyle ilgili bir görüşe ise yer verilmedi.
annan'ın diplomasi trafiği
24 şubat’ta bm ve arap birliği tarafından suriye’deki şiddete siyasi çözüm bulması için görevlendirilen eski bm genel sekreteri annan bir aydan fazla bir süredir yoğun bir diplomasi trafiği yürütüyordu.
görevi aldıktan sonra uluslararası toplumu kendisine destek olmaya ve tek sesli olmaya çağıran annan, bölgeye hareket etmişti. ilk durağı kahire’de arap birliği genel sekreteri nebil el arabi ile görüşen annan daha sonra suriye’ye geçmişti.
10-11 mart tarihlerinde şam’da esad’la iki görüşme yapan annan, suriye liderine ülkedeki şiddetin durması, siyasi diyalogun kurulması ve geniş katılımlı bir siyasi sisteme geçişin sağlanmasını öngören bir dizi somut öneri sunduğunu belirtmişti.
daha sonra ankara’da suriyeli muhaliflerle bir araya gelen annan, esad’dan altı maddelik barış planına yanıt beklerken diplomatik temaslarına rusya ve çin’de sürdürmüş, suriye yönetiminin arkasında olan bu iki ülkenin de desteğini almayı başarmıştı.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar