afrika'nın batısında yer alan mali’de yönetimi devralan askerlerin lideri amadou sanogo, darbeyi savunarak devirdikleri devlet başkanının ülkeyi barşarısızlığa sürüklediğini belirtti.

al jazeera’ye verdiği özel röportajda sanogo, devrilen hükümeti ülkenin kuzeyinde faaliyet gösteren tuareg savaşçılarına karşı yeterli önlemi almamakla da suçladı.

sanogo, başkan amadou touare yönetimini sona erdirme sebepleri olarak kuzeyde uzun süredir devam eden krizi gösterdi. sanogo, “silahlı çeteler insanları öldürüyor ve kalkınma programını tamamlamamızın önünde engel oluşturuyor. bu da orduyu kötü bir pozisyona sokuyor” diye konuştu.  

sanogo “kuzeydeki krizi çözmek için tek bir ekip kurduk. savaş ve askeri yöntemler tercih ettiğimi çözümler değil, kuzeydekiler de bizim kardeşlerimiz, bizimle müzakere masasına oturabilirler” dedi.

sanogo daha önceki açıklamalarında da isyancılarla müzakere masasına oturmak istediğini belirtmişti, ancak orduya isyancı hareketleri sona erdirme yetkisi vereceğini de belirtmişti.

darbenin uluslararası toplumdan büyük tepki görmesine rağmen sanogo, uluslararası camianın ordunun nedenlerini anlayacağını umduğunu söyledi. sanogo, “uluslararası organizasyonlara ve müttefik ülkelere temsilciler göndererek bizi bu eyleme yönlendiren amaçlarımızı açıklayacağız” diye konuştu.

ordu karşıtı protestolar

sanogo’ya bağlı askerler çarşamba günü bamoko’yu ele geçirmiş, ülkenin sınırlarını kapatmış ve başkan tuare’nin bilinmeyen bir yere kaçmasına  neden olmuştu.

salı günü ise yeni askeri yönetim ülkenin ana havaalanının sivil uçuşlara açıldığını belirtti.

açıklama aralarında siyasi parti üyelerinin ve gençlik hareketlerinin de bulunduğu bin kadar göstericinin başkent bamako meydanında toplanarak anayasal düzene geri dönülmesi talebiyle yaptıkları gösterinin ardından geldi.

bazı gençlik grupları askerlerin kontrolündeki devlet televizyonu ve radyosuna yürüme tehdidinde bulundu. 

29 nisan’da seçime gitmesi beklenen ülkenin önde gelen lider adaylarından soumaila cisse, gösteriler sırasında kalabalığa hitap etti. cisse, özellikle kuzeyde tuareglerin saldırıları sürerken ordunun mali’yi koruma görevine geri dönmesi gerektiğini söyledi, anayasal düzene ve seçim takvimine uyulmasını istedi. 

pazartesi günü ise bm güvenlik konseyi, mali’de yönetimin askerler tarafından zorla devralınmasını kınadı.  açıklamada şiddetin sona erdirilmesi ve askerlerin kışlalarına dönmesi istendi. abd  darbenin ardından mali’ye yaptığı yardımı kesmişti. ancak dışişleri bakanlığı sözcüsü victoria nuland, insani yardımın ve gıda desteğinin süreceğini kaydetmişti.

avrupa birliği, dünya bankası ve afrika kalkınma bankası da darbe nedeniyle ülkeye yaptıkları yardımı askıya almıştı.

tuaregler gerginlik nedeni

mali'de ordu ile devrik yönetim arasındaki gerginliğin kaynağı, ülkenin kuzeyinde onlarca kişinin ölümüne neden olan ve 200 binden fazla kişiyi göçe zorlayan isyancı tuareg güçleri.

ordudaki bazı askerler, tuareg savaşçılarına karşı yeterli mücadeleyi vermediği ve ülkenin kuzeyinde kontrolü kaybettiği gerekçesiyle, 2002 yılından bu yana görevde olan devlet başkanı toure’ye tepkiliydi.

üst düzey komutanlar haftalardır toure iktidarından, tuareg savaşçılarına karşı kullanmak için daha donanımlı silah talebinde bulunmuştu.

mali’de, son dönemde el kaide’ye bağlı silahlı grupların da güçlenmeye başladığı biliniyor.

kuzey mali'de güçlendiler

uzun süre devrik libya lideri muammer kaddafi'nin emrinde görev yapan ve eski liderin devrilmesinin ardından ülkeye dönen tuareg askerlerinden bazıları mali'de barış sürecine dahil olmuş, bazıları ise dağlara çekilmişti. tuaregler son aylardaki çatışmalar sırasında kuzeydeki nüfuzlarını artırmıştı.

göçebe topluluk tuareglerin nüfusu, yapılan tahminlere göre yaklaşık 1,5 milyon. tuaregler nijer, mali, cezayir, libya ve burkina faso gibi ülkelerde bulunuyorlar.
kuzey tuaregler çoğunlukla çölde, güney tuaregler ise daha çok step ve savanlarda yaşıyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar