suriye'nin başkenti şam'a giderek devlet başkanı beşar esad'la görüşen ve ülkedeki şiddeti önlemek için beş maddelik plan sunan bm ve arap birliği suriye özel temsilcisi kofi annan, verdiği 48 saatlik sürenin ardından esad'dan yanıtı aldı. annan’ın sözcüsü ahmed fevzi’ye göre özel temsilci, esad’ın yanıtını aldı ancak bununla ilgili açıklama yapmadan önce inceleme yapıyor.

uluslararası alanda suriye konusundaki tartışmalar ise sürüyor. bm güvenlik konseyi’nin suriye’ye yönelik kararını veto eden çin ve rusya’dan ayrı ayrı açıklamalar geldi.

suriye dışişleri bakanı sergey lavrov, salı günü yaptığı açıklamada suriye hükümetinin muhalifler sokaklardan çekilmediği sürece askerlerini kışlaya döndürmeyeceğini söyledi. lavrov, ülkedeki rejim güçleri ve muhaliflere şiddeti durdurma çağrısı yaptı.

rusya suriye ordusunu eğitiyor

rusya savunma bakanı yardımcısı anatoliy antonov da, batılı ülkelerin suriye rejimini silahlandırmaya son vermesi çağrılarına rağmen bu ülkeyle askeri işbirliğini sürdüreceğini belirtti.

antonov, gazetecilere yaptığı açıklamada, rusya’nın suriye’yle askeri teknik işbirliği alanında iyi ve güçlü işbirliği bulunduğunu, bunu gözden geçirmek için bir sebep olmadığını kaydetti.

iki ülke arasındaki işbirliğinin ‘kesinlikle meşru’ olduğunu kaydeden bakan yardımcısı, rus uzmanların suriye ordusuna eğitim verdiği iddialarını da doğruladı.

çin başbakanı wen jiabo ise çarşamba günü parlamento yıllık toplantısında yaptığı açıklamada pekin’in krizde taraf tutmadığını söyledi.  suriye halkının acı çekmesinden dolayı derin üzüntü duyduğunu ancak bu görüşlerinin çin’in diplomatik duruşunu  değiştirmeyeceğini belirten wen, “çin’in suriye konusunda kişisel bir çıkarı yoktur ve çin, suriye hükümeti de dahil hiçbir tarafı korumaya çalışmamaktadır” diye konuştu.

çin devlet televizyonu ise suriye’ye kızılhaç aracılığıyla 2 milyon dolarlık insani yardım yapılacağını duyurdu.

öte yandan arap birliği genel sekreteri nebil el arabi, suriye’deki sivil ölümlerle ilgili uluslararası soruşturma açılmasını istedi.

mısır’ın resmi haber ajansı mena’ya göre el arabi, suriye’de olanların tüm gerçekliğiyle ortaya çıkması ve ülkede suç işleyenlerin kimliklerinin belirlenebilmesi için tarafsız ve uluslararası bir soruşturma yapılması gerektiğini söyledi.

seçim açıklaması memnun etmedi

son olarak suriye devlet başkanı beşar esad salı günü ülkede milletvekili seçimlerinin 7 mayıs’ta yapılacağını duyurmuştu.

seçimler, suriye’de şubat ayında kabul edilen yeni anayasa doğrultusunda gerçekleştirilecek.

ülkede yapılan referandumda yüzde 89,4 'evet' oyuyla kabul edilen anayasa, çoğulcu bir siyasi sisteme geçilmesini öngörüyor.

abd ise esad’ın seçim kararını eleştirdi. dışişleri bakanlığı sözcüsü victoria nuland “esad’ın şiddet olayları içinde verdiği kukla parlamento için seçim kararının gülünç olduğunu” söyledi. 

seçim tarihinin açıklanması muhalifleri de memnun etmemişti. ingiliz haber ajansı reuters'e konuşan suriye ulusal konseyi ve müslüman kardeşler üyesi mulhim ed drubi, anayasanın meşru olmadığını ve adil olmayacağını bildikleri seçimleri boykot edeceklerini vurgulamıştı.

esad'ın açıklaması ise ankara'da temaslarda bulunan bm-arap birliği suriye özel temsilcisi kofi annan'ın, “somut çözüm önerileri sunduğum suriyeli yetkililerden bugün yanıt bekliyorum” çağrısından sonra gelmişti.

devlet başkanı'nın bu hamlesi, isyanın ortadan kalkması amacıyla atılmış reform adımlarından biri olarak görülüyor. ancak esad'ın reform girişimleri, ülkede akan kanın durması ve kendisi üzerindeki uluslararası baskının azalması konusunda fayda sağlamadı.

annan'ın açıklaması bekleniyor

seçim kararının, annan’ın suriye ziyareti sırasında açıkladığı altı adımlık barış planının bir parçası olup olmadığı bilinmiyor.

annan sözkonusu maddelerin detaylarıyla ilgili açıklama yapmamıştı.

pazartesi günü ankara'da türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan ve dışişleri bakanı ahmet davutoğlu ile bir araya gelen annan, daha önce ise şam'da görüştüğü suriye devlet başkanı beşar esad'a, ülkede şiddetin son bulmasına yönelik önerilerini iletmişti.

suriyeli muhaliflerle görüşmesinde ise gelecekte ne yapılabileceğini konuştuklarını kaydeden annan, muhaliflerin tam işbirliği yapma sözü verdiğini ve olumlu gelişmeler beklediğini aktarmıştı.

annan, suriye ve türkiye’deki temaslarının ardından cenevre’ye gidecek.

orta doğu ve kuzey afrika ülkelerini yoğun olarak etkileyen ‘arap baharı’ hareketi, geçtiğimiz mart ayında suriye’ye de sıçramıştı. yirmi milyon kişinin yaşadığı ülkede düzenlenmeye başlayan demokratik reform gösterileri, ordunun sert müdahalesiyle karşılaşmıştı.

bm, arap birliği, ab ve birçok ülke, suriye yönetimine defalarca ülkedeki şiddeti durdurması ve demokratik reform yapması çağrısında bulunmuştu. bm ülkede çıkan çatışmalarda şu ana kadar en az sekiz bin kişinin hayatını kaybettiğini belirtiyor. muhalif gruplar ise, bu sayının daha yüksek olduğunu iddia ediyor.

bunun karşılığında suriyeli yetkililer, ‘silahlı terörist grupların’ saldırılarında şu ana kadar iki binden fazla polis ve askerin öldüğünü iddia ediyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar