bm insan hakları şefi navi pillay, suriye ordusundan ve muhalif birliklerden halep'te sivilleri çatışmaların dışında tutmalarını istedi. suriye’nin ikinci büyük kenti halep’te büyük çaplı bir muharebenin yaşanmasından duyduğu endişeyi dile getiren pillay, bu endişesinin 'devlet başkanı beşar esad'a bağlı güçlerin top yağmuruna tuttuğu kentte tankların etrafa ateş açmasından ve askerlerin kapı kapı dolaşarak isyancıları öldürmeye çalışmasından kaynaklandığını' söyledi.

cenevre’de yayımladığı bildiride pillay, doğrulanmayan bazı bilgilere göre, 'şam’da sivillere yönelik infazlar ve sivillerin keskin nişancılar tarafından vurulması gibi olaylar yaşandığını' vurguladı. insan hakları şefi, bu tür insanlığa karşı suç ve savaş suçu kapsamına giren eylemlerin adaletten kaçamayacağını ifade etti.

abd de endişeli

washington yönetimi de, esad güçlerinin hava ve karadan kenti bombardımana tutmasının muhaliflere yönelik geniş çaplı bir katliamın habercisi olmasından kaygı duyuyor. dışişleri bakalığı sözcüsü victoria nuland, tankların uzun konvoylar halinde halep’e yöneldiğini, helikopterlerle hava saldırılarının düzenlendiğini belirterek "kaygımız, halep’te bir katliama tanık olmak. rejim buna hazırlık yapıyor gibi görünüyor” ifadelerini kullandı.

erdoğan: umarım gereken cevabı alırlar

türkiye, halep'te büyük bir saldırı hazırlığı başlatacağına ilişkin haberleri yakından takip ediyor. suriye ile ilgili gelişmeleri londra'da değerlendiren başbakan recep tayyip erdoğan, sürekli bilgi aldığını belirtti.

ingiltere başbakanı cameron ile görüşmeden önce gazetecilerin sorularını cevaplayan erdoğan, "halep merkezde şu anda rejim; tanklarıyla, helikopterleriyle saldırı hazırlığı içerisinde. bugün neler olacağı henüz belli değil" dedi.

dışişleri bakanı ahmet davutoğlu ile konuyu sürekli müzakere ettiğini söyleyen erdoğan, “temennim odur ki rejim, burada da gereken cevabı inşallah suriye'nin öz evlatlarından alsın” diye konuştu.

halep'te operasyon hazırlığı

suriye ordusunun, son bir haftadır silahlı muhaliflerin direnişini sürdürdüğü ülkenin ikinci büyük kenti halep’te geniş çaplı bir kara operasyonuna hazırlandığı bildiriliyor.

geçtiğimiz hafta şam'da helikopterli hava operasyonunun ardından özel birliklerin kara operasyonuyla muhalifleri mahalle mahalle çekilmeye zorlayan ordunun, halep’te de benzer bir yöntem uygulayacağı tahmin ediliyor. bunun için bölgeye asker sevkiyatı giderek artıyor.

fransız afp haber ajansının verdiği bilgiye göre, cuma veya cumartesi günü başlayacağı belirtilen kara operasyonu için özel birlikler bölgeye konuşlandı. ajansa konuşan bir güvenlik yetkilisi, silahlı muhaliflerin de 1500-2000 kişilik bir takviye kuvvet sağladığını öne sürdü.

muhaliflerden gelen bilgilere göre de, suriye ordusunun operasyona başlaması an meselesi.

afp’ye konuşan muhaliflerin oluşturduğu özgür suriye ordusu'nun sözcüsü abdülcabbar okaidi, ordunun 100 civarında tank ve bir o kadar da zırhlı araçla halep civarında hazır beklediğini belirterek, “bizim gücümüzle onlarınkini kıyaslamak anlamsız. onların tankları var, bizimse hafif ve orta düzeyde silahlarımız. ancak bizim savaşma inancımız tamdır” dedi.

yine muhaliflerin oluşturduğu londra merkezli suriye insan hakları gözlemevi de, ordunun halep çevresine yoğun sevkiyatını doğruluyor.

öte yandan suriye askerleri halep'e savaş uçakları ve tanklarla büyük bir saldırı hazırlığı yaparken, özgür suriye ordusu (öso) kentte ele geçirdiği askeri üs ve devlet dairelerine kendi bayrağını astı.

özgür suriye ordusu, halep'te ele geçirdiği askeri üs ve devlet dairelerinde devlet başkanı beşşar esed'i öven yazıları silerek öso lehine yazılar yazdı. öso ayrıca devlet dairelerindeki beşar esad fotoğraflarını indirdi.

halep'in kritik önemi

muhalifler son birkaç günde halep'in merkezini ele geçirebilmek için üç farklı koldan saldırı düzenlemişti. özellikle selahaddin semtinde devam çatışmalar, iki taraf açısından da henüz bir sonuca ulaşmış değil.

ülkenin ticaret merkezi olan halep, suriye rejimi açısında hayati öneme sahip. zira bu kentin muhaliflerin eline düşmesi hem orduda hem de hükümet yanlısı halkta büyük bir moral bozukluğu yaratabilir. bu nedenle suriye devlet başkanı beşar esad'ın liderliğindeki şam yönetimi dikkatini idlib, hama ve hums gibi kentlerden halep’e çevirmiş durumda.

rejim yanlısı el vatan gazetesi de perşembe günkü manşetinde en büyük savaşın halep için olacağını duyurdu. gazete, halep’teki muhaliflerin türkiye’den sağlanan silahlarla çatıştığını da öne sürdü

muhaliflerden 'vur kaç' taktiği

halep’teki muhalif birlikler ise esad güçlerine ani baskınlar düzenleyerek, vur kaç taktiğiyle saldırıyor.

son olarak beş saat süren çatışmaların yaşandığı şaar askeri üssü muhaliflerin askeri kanadı olan özgür suriye ordusu’na (öso) geçti. anadolu ajansına göre bu çatışmada ordu 16 kayıp verdi, beşi yaralı 16 asker esir alındı.

suriye'deki çatışma ve saldırılar halep'le sınırlı değil. idlib ve deraa'da da silahlar susmuyor. muhaliflere göre idlib'de türkiye sınırı yakınlarında özgür suriye ordusu esad'e bağlı güçlerle çatıştı. deraa'da da en az dört kişi öldü

kızılhaç çalışanları gidiyor 

suriye'de güvenlik endişesi yardım ekiplerinin çalışmalarını da zorlaştırıyor. uluslararası kızılhaç komitesi güvenlik nedeniyle bir kısmını çalışanlarını suriye’den geçici olarak  çıkararak lübnan’ın başkenti beyrut’a kaydırmaya hazırlanıyor. grubun şam’daki bazı çalışanlarıysa görevlerine devam edecek.

suriye kızılayı da halep’teki bazı  yardım operasyonlarını durdurmuştu.

halep  2,5 milyon nüfusuyla ülkenin önde gelen ticari merkezlerinden. kentteki çatışmaları tetikleyen ise şam’da 18 temmuz’da düzenlenen ve ulusal güvenlik binası'nı hedef alan  bombalı eylemde esad’a yakın  dört  üst düzey askeri yetkilinin hayatını kaybetmesi oldu.

'esad'ın gitmesi an meselesi'

bm'nin suriye'de görev yapan gözlem misyonunun başındaki isim general robert mood ise umutlu konuştu. mood, suriye devlet başkanı beşar esad’ın devrilmesinin an meselesi olduğunu söyledi.

mood, “bana göre böylesine ağır askeri güç kullanan ve sivil halka karşı orantısız güç uygulayan bir rejimin düşmesi an meselesidir” ifadelerini kullandı. norveçli general, şam’dan 19 temmuz’da ayrılmıştı.

milletvekili rejimden kaçtı

öte yandan suriyeli bir parlamenter rejimden kaçarak türkiye’ye sığındı. böylece mayıs ayında yapılan seçimin ardından oluşturulan parlamentoda yer alan isimlerden biri ilk kez beşar esad’ın baas partisi’ne arkasını dönmüş oldu.

ihlas el bedevi, sky news arabia haber kanalına yaptığı açıklamada, en temel düzeydeki haklarını isteyen bir halka yönelik baskıdan ve vahşi işkencelerden kaçarak  türkiye’ye sığındığını söyledi.

sünni müslüman olan bedevi, seçimlerde işçi ve köylüler adına parlamentoda yer almak için yarışmıştı. suriye’nin 250 koltuklu parlamentosunda koltukların yarısı devlet destekli işçi ve köylü sendikaları nın temsilcilerine ayrılıyor.

altı çocuk annesi bedevi, 1963’te yapılan askeri darbeyle yönetimi devralan baas partisi’nin de üyesi. baas partisi 1963 yılında yapılan darbeyle ülkenin demokratik kurumlarını fesh etmiş ve bunların yerine esad ailesinin mensubu olduğu alevi azınlığın hakimiyetinde sovyet tarzı kurumlar oluşturmuştu.

suriye'de 2011 yılının mart ayında demokratik reform gösterileriyle başlayıp, daha sonra muhaliflerle rejim güçleri arasında silahlı mücadeleye dönüşen olaylarda binlerce kişi öldü.

muhaliflerin oluşturdukları, merkezi ingiltere'nin başkenti londra olan suriye insan hakları gözlemevi'ne göre ülkede çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısı 15 bini geçti.

bunun karşılığında devlet başkanı beşar esad liderliğindeki şam yönetimi, ‘silahlı terörist grupların’ saldırılarında en az 3 bin polis ve askerin öldüğünü iddia ediyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar