fransız ordusunun islamcı gruplara karşı mücadele verdiği batı afrika ülkesi mali, fransa cumhurbaşkanı francois hollande'ı ağırladı.

hollande’ın gezisi, fransa'ya ait orduların, islamcı grupların kontrolündeki son önemli yerleşim birimi olan timbuktu’yu ele geçirdiği ve mali askerlerinin gerçekleştirdiği iddia edilen insan hakları ihlallerinin sert bir şekilde eleştirildiği bir dönemde gerçekleşti.

uçağı ülkenin merkezinde yer alan savere kasabasına inen hollande, daha sonra timbuktu'ya geçerek buradaki fransız askerleri ile bir araya geldi. 

yerel halk tarafından coşkuyla karşılanan hollande, burada yaptığı konuşmada, ülkenin toprak bütünlüğünü sağlamanın mali’nin sorumluluğu olduğunu belirterek, fransa’nın bu amaç çerçevesinde hükümete destek vermeye devam edeceğini söyledi.

fransa cumhurbaşkanı, “(mali’de) kalmaya niyetimiz yok, çünkü afrikalı dostlarımız bizim bu aşamaya kadar yaptığımız işi devam ettirecek” dedi.

hollande, söz konusu noktadan sonra malili askerler ile batı afrika ülkelerinden oluşan uluslararası askeri gücün ülkedeki güvenliği ve toprak bütünlüğünü sağlamayı sürdüreceğini vurguladı.

günübirlik ziyareti sırasında fransa cumhurbaşkanı'na, dışişleri bakanı laurent fabius, savunma bakanı jean-yves le drian ve mali geçici devlet başkanı dioncounda traore eşlik ediyor.

fransa destekli mali askerleri son olarak ülkenin üç önemli yerleşim birimi gao, timbuktu ve kidal’da kontrolü ele geçirmiş, militanların ülkenin kuzeyine doğru geri çekilmesini sağlamışlardı.

'yargısız infaz' iddiaları

öte yandan, mali askerlerinin çeşitli etnik gruplara karşı gerçekleştirdikleri iddia edilen ihlaller, insan hakları örgütleri tarafından sert şekilde eleştiriliyor.  

son olarak bm genel sekreteri'nin soykırımla mücadeleye yönelik danışmanı adama dieng, cuma günü yaptığı açıklamada konuyla ilgili kaygısını dile getirdi.

dieng, bazı milis grupların, etnik arap ve tuaregleri öldürmeleri için mali ordusu tarafından görevlendirildiğine ilişkin şüphelerini aktarırken, bu tür eylemleri 'dehşet verici suçlar' olarak nitelendirdi.

bölgeden gelen bazı haberler, ordunun sınır kasabalarındaki arap ve tuaregleri hedef aldığını öne sürüyor. çetelerin bu kökenlerden gelen kişilere yönelik linç eylemleri gerçekleştirdiği ve mülkleri yağmalandığı da iddialar arasında.

sevare, mopti, niono ve yakınlarındaki yerleşim birimlerinde çok sayıda kişinin öldürüldüğünü veya kaybolduğunu dile getiren dieng, “mali ordusu, ırkından bağımsız olarak tüm halkı korumakla sorumludur” dedi.

dieng, bm bünyesinde görev yapan ve bireyleri yargılama yetkisine sahip olan uluslararası ceza mahkemesi'nin konuyla ilgili soruşturma başlatma kararını da memnuniyetle karşıladığını ifade etti.

'hükümet göz yumuyor'

abd merkezli sivil toplum kuruluşu insan hakları izleme örgütü de, mali ordusunun, konna ve sevare kasabalarında islamcı militanlarla işbirliği yaptığından şüphelendiği en az 13 kişiyi infaz ettiğine ilişkin deliller bulunduğunu aktardı. örgüt, bunlara ek olarak beş kişinin de kayıp olduğunu bildirdi.

örgütün kıdemli batı afrika araştırmacısı corinne dufka, mali hükümetinin söz konusu suçlara göz yumduğunu belirterek, “mali hükümeti bu suistimalleri soruşturmak için hızla adım atmalı ve sorumluları adalet karşısına çıkarmalı” diye konuştu.

islamcı miliatanların da benzer suçlar işlediğini belirten örgüt, bu bağlamda en az yedi mali askerinin infaz edildiğine ilişkin bilgiler bulunduğunu belirtti. 

insan hakları örgütleri islamcı militanların çocuk askerler kullandıklarını da öne sürüyor.

müdahale ocakta başlamıştı

geçtiğimiz yıl gerçekleşen darbenin ardından istikrarın sağlanamadığı mali'nin kuzeyini önce ayrılıkçı etnik tuaregler, sonra da islamcı gruplar kontrol etmeye başlamıştı.

mali’deki silahlı islamcı gruplar, 10 ay boyunca ülkenin kuzeyini yönetmişti. hükümet, militanların güneye doğru ilerlemeye başlamasının ardından fransa başta olmak üzere uluslararası toplumdan yardım istemişti. fransa 11 ocak’ta mali’de operasyon başlatmış ve mali güçleriyle birlikte militanları, önemli yerleşim birimlerinden uzaklaştırmıştı.

fransa, nükleer santralleri için ihtiyaç duyduğu uranyumun önemli bir kısmını mali'nin kuzeyindeki kidal eyaletinden ve bu ülkenin komşusu nijer'den karşılıyor. fransa'nın tükettiği elektriğin yüzde 78'i ise nükleer santrallerde üretiliyor. 

kaynak: al jazeera ve ajanslar