17 aralık'taki yolsuzluk ve rüşvet operasyonunun ardından, hükümet yargının yönetim kurulu niteliğindeki hakimler ve savcılar yüksek kurulu'nun yapısında köklü değişiklikler içeren yasa teklifini meclis'e getirmişti. tepkiler üzerine teklif 22. maddeden sonra askıya alınmış ama hsyk genel kurulu'ndaki toplantı krizi üzerine raftan indirilmişti.  

yumruklaşmaya varan kavgalarla ve 20 saati aşan görüşmeler sonrası genel kurul'dan geçen yasa teklifiyle hsyk’da köklü değişikliğe gidilecek.

hsyk idari personeli değişecek

kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, kurulda görev yapan genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, teftiş kurulu başkanı, teftiş kurulu başkan yardımcıları, kurul müfettişleri, tetkik hakimleri ve idari personelin kuruldaki görevleri sona erecek. adalet akademisi'ndeki herkesin görevi sona eriyor. kuruldaki hakim ve savcılar, uygun görülecek yerlere atanacak. kurul tarafından çıkarılan tüm genelgeler, kanunun yürürlüğe girmesiyle geçersiz hale gelecek.

adli ve idari yargı hakim ve savcıları arasından kurul üyesi adayı olabilmek için meslekte 20 yıl çalışmış olma şartı getirildi. yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde yapılacak seçimlerde yaş şartı aranacak.

12 üyeyle karar alınacak

hsyk genel kurulu'nun en az 17 üyeyle toplanıp salt çoğunluk olan 12 üyeyle karar almasına ilişkin komisyonda yapılan düzenlemeden vazgeçildi. değişiklik önergesine göre, hsyk genel kurulu, üye tamsayısının salt çoğunluğuyla, yani 12 üyeyle toplanacak ve karar alacak. buna göre 22 üyeli kurul 12 üye ile toplanıp 7 kişiyle karar alabilecek. böylece hükümet kurulu toplayıp karar alma sürecini kolaylaştırdı. 

karar alınamamıştı

geçtiğimiz günlerde hsyk genel sekreterliği ve teftiş kurulu başkanlığı'ndaki değişiklikleri görüşmek üzere toplanan kurul'da yeterli çoğunluk sağlanamadığı için karar alınamamıştı. mevcut haliyle 22 üyeli kurul'da en az 15 üye katılırsa genel kurul karar alınabiliyor. adalet bakanın olağanüstü toplantısına ise 14 üye katıldığı için karar alınamamıştı.

dairelerde eskiye dönüş

hsyk kanun teklifinde birinci dairenin beş, ikinci dairenin beş ve üçüncü dairenin on kişiyle toplanması şartı, ak partinin önergesiyle değiştirilerek eski haline getirildi. buna göre daireler 7 üyeli olarak toplanacak salt çoğunlukla toplanıp karar alması sağlanacak. toplantı yapan bir daire 4 üyeyle karar alabilecek. bir üyenin genel kurul'u toplantıya çağırması usulü ise tekliften çıkarıldı.

kanunun yasalaşmasıyla kurul'un üç dairesi 7’şer üyeden oluşacak. üyelerin dairelere dağılım esasları yeniden düzenlenecek. adalet bakanı isim isim hangi üyenin, hangi dairede görev yapacağına karar verecek. daire başkanları, daire üyelerinin kendi aralarında belirlenecek iki aday arasından genel kurul'ca seçilecek.

görevler aynı kaldı

kanunun yasalaşmasıyla dairelerin görevleri konusunda mevcut yasadaki hükümlere dönülecek. ikinci ve üçüncü dairelerin görevlerinde değişiklik yapılmasından vazgeçilecek. ancak üçüncü dairenin görevleri arasında bulunan, hakim ve savcılar hakkında inceleme ve soruşturma yapılmasına yer olmadığına ilişkin kararların oluru için adalet bakanı'na teklif zorunluluğu getirilecek.

1. daire'de değişikliğe gidilmişti

bu kararın alınmasında, kurulun adalet bakanı bekir bozdağ başkanlığında yaptığı ilk toplantıda birinci dairede yaptığı değişiklikler etkili oldu. birinci dairede yapılan değişiklik sonrasında hakim ve savcılarla ilgili kararname çıkarılarak görev yeri değişikliği yapılmıştı. adalet bakanı bekir bozdağ’ın ilk defa katıldığı toplantıda hsyk 1. daire üyeleri bülent çiçekli ile ahmet berberoğlu'nun yerine, ikinci daire üyesi halil koç ve üçüncü daire üyesi rasim aytin getirildi.

hsyk’ya genelge düzenleme yetkisi

hsyk'nın kaldırılan genelge düzenleme yetkisi "sınırlı" olarak geri getirildi. hsyk, mesleğe kabul etme, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma ile hakim ve savcılar hakkında denetim, araştırma inceleme ve soruşturma yapılmasına ilişkin genelge düzenleyebilecek.

bakana sunulmayacak

ilgili dairenin hakim ve savcılar hakkında araştırma yapılmasına yer olmadığına ilişkin kararlar başkan olan adalet bakanı'nın oluruna sunulması tekliften çıkarıldı. yeni değişiklikle dairelerin kararlarına yapılan itirazlar genel kurul'a götürülebilecek. adalet bakanı'nın geçici görevlendirmeyle tetkik hakimi görevlendirme yetkisinden vazgeçildi.

teftiş kurulu başkanı, kurul yerine adalet bakanı'na karşı sorumlu olacak. 

kanunun yasallaşmasıyla kurul müfettişleri, ikinci daire yerine birinci daire tarafından gösterilecek iki aday içinden genel kurul'ca atanacak. teftiş kurulu başkanı, yıllık teftiş programı taslağını üçüncü daireye sunmakla sorumlu oldu.

teklifte kurul üyesi seçimlerinde hakim ve savcıların ancak bir adaya oy vermesi öngörülüyor. önergeyle yüksek mahkemelerde ve türkiye adalet akademisi'nde yapılacak üye seçimlerinde sadece bir adaya oy verme sistemi korundu. ancak ilk derece yargı yerlerinde çarşaf liste uygulaması getirildi.

anayasa mahkemesi'ne yüksek mahkemelerden üye seçilecek adayların belirlenmesinde, kıdemi en az 6 yıl olan adaylar arasından seçim yapılması şartı kaldırıldı.

daire kararlarına karşı itirazlar, kararı veren daireyi numara olarak izleyen daireye yapılacaktı. ak parti'den verilen önergeyle bu değişti. daire kararlarına karşı itirazlar yine genel kurul'a yapılmaya devam edilecek.

üyeler değişikliğe izin vermedi

hafta başında adalet bakanı bekir bozdağ, hsyk genel kurulu’nu olağanüstü toplantıya çağırmış, ancak bazı üyeler rapor ve izin alarak toplantıya katılmamıştı. üyeler, bakanlığın hsyk teklifi yasalaşmadan hsyk’da değişiklik yapmaya çalıştığı iddia etmişlerdi. hsyk genel kurulu yeterli sayıda toplanabilseydi, genel sekreter ve yardımcılarıyla, kurul müfettişlerinin görev yerlerinin değiştirilmesine karar verecekti.