amerika birleşik devletleri (abd) kongresi üyelerinin, iran cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad ve ülkenin ruhani lideri ayetullah hamaney’e yönelik kişisel yaptırımlar uygulanması için teklifte bulunmaya hazırlandıkları açıklandı.

ingiliz reuters haber ajansına konuşan bir kongre yetkilisi, iran’ı nükleer programından caydırmayı amaçlayan teklifin, ahmedinejad ve hamaney’i 'insan hakları suçlusu' ilan ederek, liderlerin abd’deki malvarlıklarını dondurmayı ve ülkeye girişlerini engellemeyi içereceğini belirtti.

haberde, abd kongresi’nin üst kanadı senato bünyesindeki bankacılık komitesi'nin perşembe günkü toplantısında, söz konusu teklifi, iran’a karşı yeni yaptırım paketine dahil edip etmemek konusunda karar alabileceği ifade edildi.

reuters’a göre, abd kongresi gündemindeki kişileri hedef alan yeni yaptırımlar, iran devrim muhafızları ordusu yetkilileri ve ajanları ile orduyla bağlantısı olan diğer kişilerin kimliğinin, başkan barack obama yönetimi tarafından üç ay içinde tespit edilmesinin ve bu kişilere karşı çeşitli tedbirler uygulanmasını içeriyor.

'iran dört atom bombası yapabilir'

abd'de bu gelişmeler yaşanırken, israil askeri istihbarat direktörü tümgeneral aviv koçavi, perşembe günü düzenlediği basında toplantısında, iran’ın şu anda dört atom bombası yapabilecek zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğunu iddia etti.

tahran’ın 100 kilogram yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğunu belirten tümgeneral, bunun dört adet atom bombası üretmek için yeterli olduğunu ve ülkenin bir yıl içinde ilk bombasını yapmaya başlamasını beklediklerini söyledi.

koçavi, ülkenin dört ton da yüzde 3,5 seviyesinde zenginleştirilmiş uranyum sahibi olduğunu ifade etti. yüzde 20 ve üstü düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum nükleer silah üretimi için kullanılabiliyor. bunun altındaki oranlarda zenginleştirilmiş uranyum ise, ancak enerji üretiminde kullanılıyor.

israil askeri istihbarat direktörü ayrıca, yaptırımların iran’ı nükleer programı çerçevesinde ‘nükleer silah üretme politikasından caydırabileceğini’ ifade etti. 

müttefikleri zorlayan tedbirler

abd başkanı barack obama’nın 31 aralık'ta imzalayıp yürürlüğe koyduğu, tahran’a karşı uygulanan yaptırımları genişleten yasa, iran merkez bankası ve diğer finans kuruluşları ile iş yapan şirketlerin abd ekonomisi ve mali sistemi ile ilişkilerinin kesilmesini kapsıyor.

söz konusu yasa, ilgili ödemelerin büyük bölümünün merkez bankası üzerinden yapıldığı petrol ticaretini vurmayı amaçlıyor. bu çerçevede, tahran’a para transferi yapan yabancı merkez bankalarının da yasadan etkilenebileceği belirtiliyor ve müttefik ülkelerden iran ile petrol ticaretini azaltmaları talep ediliyor.

abd’den sonra avrupa birliği (ab) de, ocak ayında nükleer programı ile nükleer silah üretmeye çalıştığına inandığı iran’ın petrol başta olmak üzere çeşitli sektörlerini hedef alan yaptırımlar uygulama kararı almış, ayrıca iran merkez bankası'nın üye ülkelerdeki aktiflerini, meşru ticareti ve borç ödemelerini engellemeyecek şekilde kısmen dondurmuştu.

ortadoğu ülkesinden yetkililer, ab’nin altı ay içinde uygulamaya konulacak kararı devreye girmeden önce bloğa ihracatın kesilebileceğini belirtmişlerdi.

başta abd olmak üzere batılı ülkeler, iran'ın nükleer silah geliştirmeye çalıştığını belirtirken, bu iddiayı reddeden tahran yönetimi ise nükleer programının tamamen barışçıl amaçlı olduğunu vurguluyor.

gerilimi uaek raporu tetiklemişti

uluslararası atom enerjisi kurumu (uaek), kasım ayında yayımladığı raporda, iran'ın nükleer programının askeri boyutuna ilişkin ‘güvenilir kaynaklardan bilgi edindiklerini’ ve bu çerçevede, ülkenin ‘nükleer silah tasarladığına ve silah üretmek için deneysel faaliyetlerde bulunduğuna’ ilişkin bilgisi olduğunu söylemişti.

tahran, ekim ayında ilk nükleer santrali olan bir milyar dolar değerindeki buşehr santralini devreye sokmuş ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini başarıyla yürüttüğünü açıklamıştı. santral, uaek’nın aktif reaktörler listesinde bulunuyor.

abd, iran'ın hürmüz boğazı’nı kapama tehditleri üzerine, umman denizi'ne açılan ve petrol ticareti açısından kilit önemde olan boğaz’ın kapatılmasına asla izin verilmeyeceğini açıklamıştı. taraflar arasındaki sert açıklamalar sürerken boğaz açıklarındaki sularda aralık ayı sonundan ocak ayı başına kadar devam eden geniş çaplı bir tatbikat düzenleyen iran, iki de yeni füze denemişti.

kaynak: ajanslar