türkiye ile güney kıbrıs, israil ve yunanistan'ı karşı karşıya getiren akdeniz'de petrol ve doğalgaz arama çalışmalarında, ankara yeni hamlesini yapıyor. enerji bakanı taner yıldız, kıbrıs'ın kuzeyindeki sondaja başlayacaklarını açıkladı.
anadolu ajansı'na konuşan yıldız, türkiye petrolleri anonim ortaklığı'nın (tpao) kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti'nde (kktc) yeni haftayla birlikte sondaj yapacağını duyurdu.
2011 eylül ayında imzalanan
kıta sahanlığı anlaşması, tpao'ya kıbrıs'ın çevresindeki deniz sahalarında arama ruhsatı verilmesini öngörüyordu. yıldız, tpao'nun bir norveç firması ile birlikte önce sismik aramalar yapacağını, hemen sonra da bölgeye petrol arama platformları kurulacağını açıklamıştı.
doğu akdeniz'de yüksek gerilim
kıbrıs'ın rum ve türk tarafı arasındaki enerji gerilimine, türkiye ve yunanistan ile israil de dahil olmuştu.
rumların tek yanlı ilan ettiği 'münhasır ekonomik bölgesi'nde (meb) doğalgaz sondaj çalışmaları yapan amerikan noble energy şirketi, 2011'in son aylarında 12. parselde
doğalgazın yanı sıra
petrol yatakları da bulmuştu.
noble energy'nin tahminlerine göre adanın iki yüz kilometre güneyindeki bölgede 260 milyar metreküpe kadar çıkabilecek doğalgaz rezervi bulunuyor. israil'le komşu karasularda bulunan petrol rezervi ise 3.7 milyar varil.
ankara, itirazlarına rağmen geri adım atmayan güney kıbrıs'ın akdeniz'deki 'afrodit' adı verilen bölgedeki arama çalışmalarına, kktc ile kıta sahanlığı anlaşması imzalayarak ve bölgeye piri reis gemisini göndererek yanıt vermişti.
tel aviv'den adaya tarihi ziyaretler
türkiye’nin israil ve rum tarafıyla ilişkileri son yıllarda gergin seyir izliyor. 2010 mayıs ayında gazze'ye yardım götüren mavi marmara gemisine israil ordu birliklerinin yaptığı baskında dokuz sivilin ölmesiyle ankara-tel aviv hattında tırmanan gerilimde, israil yeni adımlar attı.
Üç ülkeyle anlaşma yapılmıştı
kıbrıs cumhuriyeti 2003, 2007 ve 2010 yıllarında sırasıyla mısır, lübnan ve israil’le, münhasır ekonomik bölge sınırlarını belirleyen anlaşmalar imzalamıştı. mısır ve israil ile imzalanan metinler yürürlüğe girerken, üçüncü anlaşma halen lübnan parlamentosu'nun onayını bekliyor. rum hükümeti, kendisine ait sınırlar içinde, adanın güneyindeki doğal gaz ve petrol rezervlerini kullanma hakkına sahip olduğunu iddia ediyor.
binyamin netanyahu'nun şubat 2012'de lefkoşa'ya gitmesi, tarihte ilk kez bir israil başbakanı'nın güney kıbrıs'ı ziyaret etmesi anlamına geliyordu. netanyahu, rum yönetimiyle doğu akdeniz'de bir boru hattı inşa etmeyi ve çıkarılan petrol veya doğalgazı avrupa'ya taşımayı düşündüklerini açıklamıştı. netanyahu'nun verdiği bilgiye göre iki ülkenin doğalgaz yatakları arasında 40 kilometre mesafe bulunuyor.
hem israil, hem de güney kıbrıs, imzaladıkları münhasır ekonomik bölge anlaşmaları çerçevesinde belirledikleri bölgelerde keşfettikleri doğalgaz rezervlerini yapılandırmak istiyor. rum lider dimitris hristofyas, ankara'nın gösterdiği tepkiyi ülkesinin tehdit edilmesi olarak yorumluyor.
ankara'nın israil'e yaptırımları
iki taraf arasında enerji başta olmak üzere işbirliğinin ve üst düzey ziyaretlerin yoğunlaşması, ankara’nın tel aviv yönetimine yaptırım açıkladığı döneme denk geliyor. ankara, mavi marmara saldırısı nedeniyle resmi özür talebine olumsuz cevap veren israil'e karşı bir dizi kararı hayata geçirmişti.
rumlar üç ülkeyle imza atmıştı
güney kıbrıs tarafı ise, 2003, 2007 ve 2010 yıllarında sırasıyla mısır, lübnan ve israil’le münhasır ekonomik bölge sınırlarını belirleyen anlaşmalar imzalamıştı. hükümet, kendisine ait sınırlar içinde, adanın güneyindeki doğalgaz ve petrol rezervlerini kullanma hakkına sahip olduğunu öne sürüyor. lübnan ile yapılan anlaşma, henüz bu ülkenin parlamentosu tarafından onaylanmadı.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar