kuzey kore lideri kim jong-il'in geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybettiği açıklandı. devlet televizyonu kcna, kim jong-il’in 17 aralık’ta başkent pyonyang dışına yaptığı bir tren yolculuğu sırasında yerel saatle 8.30’da öldüğünü duyurdu.

ülkede 17-29 aralık tarihleri arasında ulusal yas ilan edildi. pazar günü yapılan otopsinin ardından liderin cenaze töreninin 28 aralık’ta yapılması planlanıyor.

öte yandan nükleer silah sahibi ülkenin liderinin ölümü komşu ülkeleri alarm durumuna geçirdi. 

güney kore, orduya acil durum çağrısı yaptı ve acil ulusal güvenlik toplantısı düzenlendi. ülkenin merkez bankası ve piyasa düzenleyici kurumları da acil toplantılar yaptı.

seul borsası ise açıklamanın ardından yüzde 5’lik düşüş yaşadı. ülkedeki gizli nükleer silahların akıbetinin ne olacağı merak konusu.

en küçük oğlunu seçmişti

kim jong-il geçen yıl üç oğlundan en küçüğü kim jong-un’u üst düzey pozisyonlara atamıştı.

çin ve rusya’ya sık sık yaptığı ve günlerce ortada görünmediği ziyaretler nedeniyle nedenle  liderin sağlık durumuyla ilgili spekülasyonlar yapılıyordu. oğlunun yönetim kadrolarına yakın olması kim jong-il’den sonra görevi devralabileceği söylentilerine neden olmuştu.

‘önce ordu’ politikası

kim, kore savaşı ile yarımadanın ikiye bölünmesinden bu yana ülkeyi yöneten babası kim il-sung’un ölümünün ardından 1994 yılında iktidarı devralmıştı.

kim il-sung, ölümünün ardından daimi başkan unvanını korudu, ancak kim jong-il ise ulusal savunma komisyonu, kore halk ordusu ve iktidardaki işçi partisi’nin lideri oldu. kim, babasının mirası olan ‘önce ordu gelir’ politikasını da korudu.

ülkenin kaynaklarının çoğunu orduya harcayan kim jong-il, dünyanın beşinci büyük ordusunu kurmayı başardı.

kim, ülkesinin nükleer silah kaynaklarına sahip olmasını da sağladı. 2006 ve 2009 yıllarında nükleer silahlarını test ederek batılı ülkeler arasında büyük endişe kaynağı oldu.

bölgesel liderler alarm durumuna geçerek 2007 yılında silahsızlanması halinde yardım yapılacağı önerisiyle kuzey kore’ye bir anlaşma imzalattılar, ancak süreç yarım kaldı. 

silahsızlanma görüşmeleri  günümüze dek duraksamalarla beraber devam etti.

kuzey kore batının  birçok yaptırımına maruz kaldı ve halk büyük açlık yaşadı.

1990’da meydana gelen seller ülkedeki ekilebilir toprakları yok etti, bu da halkın durumunu daha da kötü hale getirdi. açlıkla beraber çin’e göç oranında büyük artış oldu. 

kim jong-il, ülkesindeki durumdan sıklıkla abd’yi sorumlu tuttu, güney kore’yi de batının kuklası olmakla itham etti. 

2002’de göreve gelen abd başkanı george bush, kuzey kore’yi iran ve irak’la birlikte “şer ekseni’ ülkelerinin arasına koyarak, kim’in nükleer silah üretebilmek için kendi halkını açlığa mahkum eden bir tiran olduğu açıklamasını yaptı. 

kaynak: al jazeera ve ajanslar