_{pyongyang yönetimi, düzenlediği gösterişli dev büyüklükteki cenaze töreniyle gövde gösterisi yaptı. [ap]}

kuzey kore lideri kuzey kore lideri kim jong-il için çarşamba günü düzenlenen devasa cenaze töreninde konuşan prezidyum başkanı kim yong-nam, “kim jong-il’in ruhunu, liderliği, kişiliği, ahlaki değerleri ve cesaretinin mirasçısı olan saygıdeğer yoldaş kim jong-un, partimizin ve ordumuzun üstün lideridir” dedi.

kim jong-il’in 17 aralık günü 69 yaşında hayatını kaybetmesi sonrasında, oğlu kim jong-un’a, ordunun ‘başkomutanlığı’ da dahil olmak üzere çeşitli unvanlar layık görülmüştü. veliahtın, onu nükleer silaha sahip ülkenin hakimi yapacak ‘üstün lider’ unvanını almasına da an meselesi olarak bakılıyordu.

başkent pyongyang’daki kim il-sung meydanında konuşan kim yong-nam, “(kuzey kore) yoldaş kim jong-un’un liderliğinde, kederini bin kat fazla güç ve cesarete dönüştürecektir” ifadesini kullandı.

kim yong-nam, totaliter ülkeyi 17 yıl boyunca yöneten kim jong-il’i ise, ‘21. yüzyıl’da küresel barış ve istikrara katkılarından’ dolayı övdü. prezidyum başkanı, “[kim’in] beklenmedik ve erken ölümü, hem partimiz, hem de devrim için en büyük, hayal bile edilemez kayıptır” dedi.

kim yong-nam'ın başkanı olduğu prezidyum'un üyeleri, ülkedeki en yüksek devlet organı olarak tanımlanabilecek yüce halk meclisi içinden seçiliyor. bu kurumun karar alma mekanizmalarını büyük ölçüde eden prezidyum'un başındaki ismin devleti de temsil ettiği varsayılıyor.

diğer taraftan, ülkenin resmi haber ajansı da, kim jong-un’u, ‘parti, devlet ve ordunun üstün lideri’ olarak niteledi.

kuzey kore’nin kurucusu kim il-sung, ‘ebedi devlet başkanı’ konumunda olduğundan, kim jong-un’a da babası gibi ancak ‘üstün lider’ unvanı verilebiliyor.

anma etkinlikleri sürüyor

öte yandan, kuzey kore, hayatını kaybeden ‘sevgili liderini’ anmaya perşembe günü de devam ediyor. iki gün sürecek anma etkinlikleri, gün sonunda 12 günlük yas dönemini de sona erdirecek.

çarşamba günü, on binlerce ordu mensubunun katılımıyla karla kaplı sokaklar ve buz gibi havada düzenlenen askeri geçit törenini, kim il-sung meydanında yapılan ulusal anma töreni izledi. öğlen saatlerinde de üç dakikalık saygı duruşu yapıldı.

devlet televizyonu, devasa askeri grupların yürüyüşleri ve selamlamaları ile kim jong-un dahil birçok korelinin ağladığı görüntülere geniş yer verdi. devasa geçit töreninin önündeki bir limuzin de kim’in fotoğrafını taşıdı.

törenlerde yeni lidere, çoğu zaman iktidar değişimi sürecinde kilit rol oynayan amcası jang song-thaek eşlik etti. hayatını kaybeden kim jong-il’in yaşça daha büyük olan diğer iki oğlu kim jong-nam ve kim jong-chol ise görüntülerde yer almadı.

iki günlük cenaze ve anma etkinlikleri öncesi herhangi bir etkinlik programı yayımlanmazken, devlet televizyonu, cenazeye hiçbir yabancı temsilcinin katılmadığını belirtti. 

güney kore’de bulunan al jazeera muhabiri kim fawcett, törenin, ülkenin bir önceki lideri kim il-sung için 1994 yılında düzenlenen cenaze törenine çok benzediğini aktardı.

seul’de yayımlanan gazeteler, kuzey kore sınırına en yakın çin şehri olan dandong’a başsağlığı dileklerini ifade etmek amacıyla, şangay’dan sayısız çiçek getirildiğini kaydetti.

kim jong-il’in naaşını ziyaret etmek amacıyla pazartesi günü pyongyang’a giden iki saygın güney koreli, kim jong-un ile kısa bir görüşme de yapmıştı.

ziyaret yasağına tek istisna

eski güney kore cumhurbaşkanı kim dae jung’un 89 yaşındaki eşi lee hee-ho ile hyundai sanayi grubu’nun 56 yaşındaki ceo’su hyun jeong-eun, cenaze töreni başlamadan önde güney kore’ye dönmüştü.

seul yönetimi, başsağlığı dileklerini iletmeleri için lee, hyun ve yardımcıları dışında kimsenin kuzey kore'ye gidişine izin verilmeyeceğini belirtmiş, pyongyang yönetimi de karara sert tepki göstermişti.

totaliter kuzey kore’nin nükleer programı, batı dünyasını endişelendiriyor. pyongyang, 2006 ve 2009 yıllarında nükleer deneme yapmıştı.

1994 yılından beri ülkeyi yöneten kim’in ölümü, nükleer silaha sahip ülkedeki istikrarın geleceğinin sorgulanmasına neden olmuştu.

taraflar, kore savaşı’nın sonunda 1953 yılında sadece ateşkes anlaşması yapıp, barış anlaşması imzalamadıkları için hukuki olarak halen savaş halinde bulunuyorlar.

kaynak: al jazeera ve ajanslar