merkezi abd'nin new york kentinde bulunan insan hakları kuruluşu human rights watch (insan hakları izleme örgütü), suriye istihbarat servislerinin ülke genelinde oluşturduğu 27 işkence merkezini tespit ettiğini bildirdi. örgütün salı günü yayımlanan son raporuna göre, bu merkezlerde gözaltına alınan kişilere işkence yapılıyor ve insanlık dışı muamelede bulunuluyor.

örgüt, merkezlerinde kullanılan işkence yöntemleri arasında; gözaltındaki kişilerin sopalarla dövülmesinin, asitle yakılmasının, cinsel istismara maruz kalmasının ve tırnaklarının sökülmesinin de olduğunu belirtti.

insan hakları izleme örgütü, son raporunu, suriye'de geçen yılın mart ayında başlayan rejim karşıtı gösterilerin ardından iktidar karşıtı ayaklanmaların ardından işkence gördüğünü öne süren 200’den fazla kişiyle yaptığı görüşmeler sonucu hazırladı.

rapora göre suriye'de on binlerce kişi ülkenin önde gelen dört istihbarat biriminin mensupları tarafından gözaltına alındı. bu birimler 'askeri istihbarat departmanı', 'siyasi güvenlik yönetimi', 'genel istihbarat yönetimi' ve 'hava kuvvetleri istihbarat yönetimi'. raporda, bu istihbarat birimlerinin her birinin şam’da bulunan merkezlerinin yanı sıra ülke genelinde bölgesel, kentsel ve yerel bazda çok sayıda alt birimleri olduğu; 20’den fazla işkence yöntemi ile ülkede suç işlendiğini belirtildi. 

insan hakları izleme örgütü, bm güvenlik konseyi’nden, suriye konusunu uluslararası ceza mahkemesi’ne (icc) taşımasını istedi.

'tarafların silahlanması önlenmeli'

suriye'deki çatışmaların icc'ye taşınması talebini dile getiren bir diğer isim ise bm insan hakları yüksek komiseri navi pillay oldu. pillay, suriye hükümetine ve muhaliflere silah sağlanmasının çatışmaları artırdığı konusunda uyarıda bulundu. 

pillay, bm güvenlik konseyi’nde yaptığı bilgilendirme toplantısının ardından gazeetcilere açıklamalar yaptı. “tarafların daha fazla silahlandırılması ne pahasına olursa olsun önlenmeli” diyen pillay, hükümetin ve muhaliflerin aralarında hastanelere düzenlenen saldırıların da bulunduğu ciddi insan hakları ihlalleri yaptıklarını söyledi.  

suriye’deki durumu ‘iç savaş’ın hukuksal karşılığı olan  ‘uluslararası nitelik taşımayan silahlı iç çatışma’ olarak nitelendiren pillay, bu koşullar altında, çatışmanın icc’nin yetki alanına gireceğine vurgu yaptı.

savaş suçlarının hem hükümete bağlı askereler hem de muhalifler tarafından yapıldığını söyleyen pillay, elde edilen bilgiler ışığında ölümlerin büüyük kısmından hükümete bağlı şebbiha milislerinin sorumlu olduğunun ve bu kişilerin ağır silahlarla orantısız güç kullandıklarının altını çizdi.

pillay, güvenlik konseyi’nden, bm gözlemci misyonunun suriye’deki varlığının hayati önem taşıdığını belirterek, heyetin yeniden çalışmalarına başlamasını da istedi.

suriye'deki çatışmaların sona ermesi için bm-arap birliği özel temsilcisi kofi annan, altı madelik bir barış planı hazırlamış, bu kapsamda suriyeli taraflar ateşkes konusunda uzlaşmıştı. ancak çatışma ve ölümler, ateşkesin ardından da devam etti.  ülkeye ateşkesi izlemek üzere giden gözlemci heyeti de, şiddet olaylarının artması ve can güvenliklerinin tehlikeye girmesi nedeniyle görevlerini sona erdirdi.  

kaynak: al jazeera ve ajanslar