suriyeli aktivistler, şam yönetimini hedef alan karar tasarısının birleşmiş milletler (bm) güvenlik konseyi’nde reddedilmesinın ardından, devlet başkanı beşar esad’a bağlı birliklerin, ülkenin batısında yer alan hums şehrine yönelik saldırılarını sertleştirdiklerini duyurdu.

güvenlik güçlerinin, söz konusu şehirde bulunan bab amr bölgesini ‘sivil-muhalif ayırmadan’ top ateşine tuttuklarını ifade eden aktivistler, hafta sonu onlarca kişinin hayatını kaybettiğini belirtti.

al jazeera’ya konuşan bir hums sakini, “herşey çok kötü. sürekli roket ve havan topu ateşi altındayız. sadece bugün (pazar günü) bab amr’da 50 kişi yaralandı” açıklamasını yaptı. adını abdül dayem olarak açıklayan görgü tanığı ayrıca, “ayaklarını ve alt çenesinin kaybetmiş çocukları gözlerimle gördüm” ifadesini kullandı.

aktivistler,  hums kentinin ana rafinerisini besleyen petrol boru hattında bir patlama meydana geldiğini belirterek, bunun petrol boru hattında bir hafta içinde meydana gelen ikinci patlama olduğunun altını çizdi.

suriye’deki gelişmeleri kamuoyuna ulaştırmayı amaçlayan ingiltere merkezli suriye insan hakları gözlemevi adlı sivil toplum örgütünden yapılan açıklamada ise, ülkenin kuzeydoğusunda yer alan idlib bölgesindeki al bara köyünde yer alan bir askeri kontrol noktasının muhalif askerler tarafından ele geçirildiği belirtildi.

olayda üç güvenlik görevlisinin öldürüldüğünü, 19’unun ise canlı ele geçirildiğini duyuran örgüt, muhalif askerlerden ölen ya da yaralanan olmadığını kaydetti. daha sonra muhalif askerler ve rejime bağlı birlikler arasında esir takası gerçekleştiği ve esir alınan bu kişilerin esad askerlerine teslim edildiği, karşılığında muhalif askerlerin serbest kaldığı belirtildi.   

öte yandan, suriye’nin resmi haber ajansı sana, hums'un rastan bölgesinde silahlı gruplarla girdikleri çatışmalarda biri kurmay albay olmak üzere, toplam üç askerin hayatını kaybettiğini duyurdu. ajans, dera-busra otoyolunda açılan ateş sonucunda da iki askerin öldüğünü kaydetti.

bm güvenlik konseyi hafta sonu, esad’ın yetkilerini yardımcısına devretmesi, ülkede birlik hükümeti kurulması ve suriye’ye silah sokulmasının engellenmesi çağrısı yapan bir karar tasarısını oylamıştı. arap birliği ve avrupa ülkelerinin çoğunluğunun desteklediği tasarı, veto hakkına sahip daimi konsey üyelerinden rusya ve çin’in reddetmesi sonucu reddedilmişti.

diğer taraftan arap aydınlar birliği birçok arap ülkesinde rusya ve çin mallarının boykot edilmesi yönündeki çağrıları desteklediğini açıkladı. birlik rusya ve çin’e yönelik kapsamlı kültürel ve ekonomik savaş ilan etme kararı aldıklarını belirterek arap şirketlerinden, ithalatçı ve müşterilerinden çin ve rus ürün ve hizmetlerini boykot etmelerini istedi.  

paris girişim yapacak

diğer taraftan, fransa dışişleri bakanı alain juppe, avrupa birliği’nin (ab) şam yönetimine uyguladığı yaptırımları sertleştirmeye hazırlandığını açıkladı.

juppe, fransız bfmtv televizyonuna yaptığı açıklamada, “uluslararası baskıyı artıracağız. rejim bir noktada tamamen yalnız kaldığını ve bu şekilde yoluna devam edemeyeceğini anlayacak” ifadesini kullandı.

ülkesinin suriyeli muhaliflerin örgütlenmesine katkıda bulunacağını da belirten dışişleri bakanı, cumhurbaşkanı nicolas sarkozy’nin bu ülkede devam eden durumu ‘kabul edilemez’ bulan çevreleri, uluslararası bir grup çerçevesinde bir araya getirmeyi planladığını söyledi.

juppe ayrıca, çin ve rusya’nın suriye’ye ilişkin bm güvenlik konseyi karar tasarısını veto etmesini ‘ahlaki bir leke’ olarak niteledi. bakan, şu an için suriyeli diplomatların sınır dışı edilmeyeceğini, çünkü bunun şam’ın da fransız diplomatlara aynı şeyi yapmasına neden olabileceğini belirtti. juppe, “şam’daki büyükelçiliğimiz, orada insani bir rol oynuyor” dedi.

amerika birleşik devletleri (abd) dışişleri bakanı hillary clinton da, pazar günü yaptığı açıklamada suriye’ye ilişkin bm karar tasarısının çin ve rusya tarafından veto edilmesini keskin sözlerle eleştirmişti.

suriye rejimine yönelik yaptırımların sertleştirilmesini talep eden clinton,  "oylamada bizlere karşı çıkan taraflar, suriye'deki baskıcı rejimin eylemlerinin sorumluluğunu taşımaktadır” demişti.

oylama sonrasında, şam yönetimi, dünyanın çeşitli yerlerindeki suriye büyükelçilikleri ve konsoloslukları önünde protesto edilmişti.

gözlemciler geri çekilmişti

şam yönetimi, haftalarca tereddüt ettikten sonra, arap birliği’nin, şiddete son verilmesini amaçlayan ve örgüt gözlemcilerinin ülkeye girişine izin veren planını, 19 aralık 2011’de imzalamıştı. bu ekibin bu tarihten başlayarak tartışmalı bir şekilde denetlemeye başladığı süreç, ordu birliklerinin şehirlerden çekilmesini, bazı mahkumların serbest bırakılmasını ve hükümetin muhalefetle görüşmesini öngörüyordu. 

ülkede yaşanan şiddetin durmaması nedeniyle, uluslararası örgüt gözlemcilerini geri çekme kararı almıştı.

22 ocak’ta açıklanan yeni arap birliği planının şam tarafından reddedilmesinin ardından, üye ülkeler, konuyu bm güvenlik konseyi’ne taşımıştı.

orta doğu ve kuzey afrika ülkelerini yoğun olarak etkileyen ‘arap baharı’ hareketi, geçtiğimiz mart ayında suriye’ye de sıçramıştı. yirmi milyon kişinin yaşadığı ülkede düzenlenmeye başlayan demokratik reform gösterileri, ordunun sert müdahalesiyle karşılaşmıştı. 

bm, arap birliği, ab ve birçok ülke, suriye yönetimine defalarca ülkedeki şiddeti durdurması ve demokratik reform yapması çağrısında bulunmuştu. bm ülkede çıkan çatışmalarda şu ana kadar en az 5400 kişinin hayatını kaybettiğini belirtiyor. muhalif gruplar ise, bu sayının çok daha yüksek olduğunu iddia ediyor.

bunun karşılığında suriyeli yetkililer, ‘silahlı terörist grupların’ saldırılarında şu ana kadar iki binden fazla polis ve askerin öldüğünü iddia ediyor. hükümet, 2012 içinde genel seçimlere ek olarak, anayasal reform yapacağı sözü vermişti.

kaynak: al jazeera ve ajanslar