suriye devlet başkanı beşar esad’ın ülkede bir yıldan uzun süredir devam eden halk ayaklanmalarına yönelik baskı ve şiddet politikasını sona erdirmeyi taahhüt etmesinin ardından ülkede yönetime bağlı askerlerin operasyonları durmadı.

esad, arap birliği ve bm’nin suriye özel temsilcisi kofi annan’ın altı maddelik barış planına evet demişti. ancak aktivistler, çarşamba günü ülkenin farklı bölgelerinde en az 30 kişinin öldüğünü ve ordunun bombardımanı sürdürdüğü hums’ta bazı semtlerin patlamalarla sarsıldığını belirtti.

yerel koordinasyon komiteleri, rejim güçlerinin 17 günlük bombardıman ve abluka sonrası baskın düzenlediği hama kırsalındaki el madik kalesi beldesine yönelik bombardımanda 10 kişinin öldüğünü öne sürdü.

aynı kaynağa göre, hama kırsalında iki kişi kernaz beldesinde, bir kişi de et tüveyne köyünde öldürüldü.

yerel koordinasyon komiteleri, haftalardır büyük askeri operasyonlara maruz kalan idlib’in cebel şahşabu köyünde ölenler olduğuna işaret etti.

gelen haberlere göre, halep’te suriye güvenlik güçlerinin üniversiteden çıkan göstericilerin üzerine ateş açması sonucu bir öğrenci öldü. halep kırsalındaki el atarib beldesinde de bir kişi öldürüldü.

insan hakları suriye ağı’na göre ise dera kırsalındaki el mezirib beldesi baskınında ordu güçleri iki  kişiyi öldürdü. deyz ez zor’da ise fırat nehrine atılmış ve ordundan ayrılan askerler oldukları düşünülen cesetler bulundu.

diğer yandan suriye insan hakları gözlemevi, hums’un restan bölgesinde ordudan ayrılan askerlerle ordu birlikleri arasındaki çatışmalarda şam yönetimine bağlı üç suriye askerinin öldürüldüğünü belirtti.

‘esad yargı karşısına çıkabilir’

ingiliz yayın kuruluşu bbc, çarşamba günü bm insan hakları temsilcisi navi pillay ile yaptığı bir röportajı yayınladı. esad’ın annan planını kabul ettiğini açıklamasından önce yapıldığı belirtilen röportajda pillay,  beşar esad’a karşı ülkesindeki protestoculara yaklaşımı konusunda insan hakları ihlali davası açılabilecek kadar çok delil bulunduğunu kaydetti.

pillay, esad’ın ‘suriye güvenlik güçlerinin komutanı’ görevini de sürdürüyor olmasının onun ayaklanmalar sırasında güvenlik güçlerinin eylemlerinden sorumlu tuttuğunu söyledi.

insan hakları temsilcisi, suç kapsamına girebilecek en önemli şeyin şiddet olaylarında çocukların sistematik olarak hedef alınması olduğunu belirterek ülkede yüzlerce çocuğun gözaltına alınarak işkence gördüğünü ifade etti. pillay tabloyu ‘dehşet verici’ olarak nitelendirdi.

suriye ordusunun yoğun nüfuslu yerlerde sivillere karşı ağır silahlar kullanması uluslararası yasalara göre suç olduğunu söyleyen pillay, “esad, basit bir şekilde ölümlerin durdurulması emrini verseydi, ölümler dururdu” dedi.

bm-arap birliği suriye özel temsilcisi kofi annan, suriye devlet başkanı beşar esad’a altı maddelik bir barış planı sunmuş, esad da planı kabul ettiğini açıklamıştı.

plan; suriye'de çatışmaların son bulmasını, hükümetin ordu birlikleriyle ağır silahlarını protesto gösterileri düzenlenen kentlerden çekmesini ve insani yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması amacıyla günde iki saat ateşkes ilan edilmesini öngörüyor.

pillay, bm güvenlik konseyi’nin artık uluslararası savaş suçları mahkemesi’ne konuyla ilgili başvurmak için geçerli kanıtları olduğunun altını çizdi.

barış planını kabul etti

söz konusu plan, esad'a herhangi bir takvim dayatmazken, suriye’de çatışmaların yoğun olduğu bölgelerde her gün iki saatlik ateşkes sağlanarak, insani yardımların gerekli yerlere ulaşmasını öngörüyor.

plan ayrıca güvenlik güçleri tarafından muhalif isimlerin serbest bırakılmasını ve gazetecilik faaliyetleri önündeki kısıtlamaların kaldırılmasını talep ediyor. suriye halkının taleplerini karşılayacak siyasi takvimin oluşturulması ve barışçıl gösterilere izin verilmesi de plan dahilinde yer alıyor.

bm ve arap birliği tarafından suriye’deki krize siyasi çözüm bulması için görevlendirilen annan bir süredir diplomatik temaslarını yoğunlaştırmıştı. hafta sonu rusya'nın planına tam desteğini alan annan, salı günü de çin hükümeti yetkilileriyle görüşerek destek aldı.

annan, önümüzdeki günlerde iran'ın başkenti tahran’da da temaslarda bulunacak. eski irak lideri saddam hüseyin’in 1990 yılında kuveyt’i işgal etmesinden bu yana ilk kez arap birliği zirvesi bağdat'ta yapılıyor.

irak, zirvenin, ülkede abd liderliğindeki koalisyon güçlerinin işgalinin ardından yaşanan güvenlik sorununu aştığını göstermesini umuyor. bağdat’taki geniş güvenlik operasyonu ise yetkililerin zirvenin silahlı gruplarca hedef alınabileceği yönündeki endişesini ortaya koyuyor.

2011 mayıs'ında gerçekleşecekken, 'arap baharı' nedeniyle 2012 mart'ına ertelenen zirvede, bu süreçte yönetimleri değişen tunus, mısır, libya ve yemen'in yeni liderleri de katılıyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar