suriye'nin hula kasabasında 108 kişinin katledilmesinin ardından şam'a yönelik uluslararası tepkiler artıyor. abd ve ab'nin en büyük beş ülkesi (almanya, fransa, ingiltere, italya ve ispanya) ülkelerindeki en üst düzey suriyeli diplomatları sınırdışı etme kararı aldı. 

bu yöndeki ilk kararı, temmuz ayının başında başkent paris'te üçüncü ‘suriye’nin dostları’ grubu toplantısına ev sahipliği yapacak fransa duyurdu. fransa cumhurbaşkanı francois hollande, suriye büyükelçisi'nin en geç çarşamba günü ülkeden ayrılacağını açıkladı. hollande, ayrıca bu kararın tek taraflı olmadığını ve müttefik ülkeler ile temas halinde alındığını söyledi.

hollande'ın bu sözlerinden hemen sonra arka arkaya diğer büyük avrupa ülkelerinden benzeri açıklamalar geldi. 

ingiltere dışişleri bakanı william hague, suriye'nin londra maslahatgüzarı ghassan dalla ve iki suriyeli diplomatı sınırdışı etme kararı aldıklarını duyurdu.

ülkelerindeki suriye büyükelçisi'ni sınırdışı ettiklerini açıklayan almanya dışişleri bakanı guido westerwelle ise bm güvenlik konseyi'ni de, suriye politikasını gözden geçirmeye çağırdı. 

italya ve ispanya da kısa süre içinde fransa, ingiltere ve almanya'ya benzer kararlar açıkladılar.

avrupa ülkelerinin ardından abd dışişleri bakanlığı da benzer bir açıklama yaptı. abd, washington’da bulunan suriye maslahatgüzarını ülkeden göndermeye hazırlanıyor. bakanlıktan bir yetkili, suriyeli diplomata ülkeyi terk etmesi için 72 saat verileceğini duyurdu.

suriye’nin washington büyükelçisi imad mustafa ise geçen yılın son günlerinde  şam’a geri çağırılmıştı, mustafa’nın yerine başka bir isim atanmamıştı.

suriye, diplomatları sınırdışı etmeye hazırlanan avrupa ülkelerinden sadece ingiltere'de maslahatgüzar düzeyinde temsil ediliyor. suriye'nin ingiltere büyükelçisi sami hiyami, mart ayında londra yönetiminin suriye devlet başkanı beşar esad'a yönelik eleştirilerini arttırmasının ardından ülkesine dönmüştü. 

avrupalı ülkelerin kararını memnuniyetle karşılayan suriyeli muhalifler ise bm güvenlik konseyi'ne, 'güç kullanma' yetkisi de veren bir karar tasarısını onaylaması çağrısında bulundu.  

annan-esad görüşmesi

beş avrupa ülkesinin kararından kısa süre önce ise bm-arap birliği özel temsilcisi kofi annan, suriye’de beşar esad'la bir araya geldi. yaklaşık iki saat süren görüşmenin ardından annan başkanlık sarayı'ndan ayrıldı.

görüşmenin ardından henüz detaylı açıklama yapılmazken, suriye'nin resmi haber ajansı sana, bm gözlemcilerinin hula kasabasında sivillere yönelik katliamdan yönetimi sorumlu tutmasına karşın, esad'ın islamcı militanları suçladığını belirtti.

sözcüsü ahmed fevzi’ye göre annan, esad’a, altı maddeli barış planı uyarınca şiddetin durması için kararlı adımlar atılması ve tutukluların serbest bırakılması gerektiğini açık şekilde ifade etti. annan esad'a, uluslararası toplumun hula’daki katliam ve şiddetle ilgili ciddi kaygılarını aktardı.

hula, suriye’deki muhalif hareketin merkezlerinden biri olarak biliniyor. cuma günü meydana gelen ve bm gözlemcileri tarafından yerinde incelenerek teyit edilen olayda 49’u çocuk, 34’ü kadın 108 kişinin öldüğü ifade ediliyor.

suriye’nin resmi haber ajansı sana’ya göre, muallim ise annan'la görüşmesi görüşme sonrasında, “suriye’de olanlar, ülkede yapılan tüm reformlara rağmen kaos oluşturmak için hukuka ve düzene karşı yapılan saldırılardır” dedi.

'evlerinde vuruldular'

bm insan hakları ofisi, salı günü yaptığı açıklamada suriye’nin hula kasabasında 108 kişinin öldüğü olayda 20’den az kişinin bombalama ve tank ateşi altında öldüğü, ölenlerin çoğunun evlerinde vurulmak suretiyle hayatlarını kaybettiğini belirtti.

hükümete bağlı birliklerin saldırısının ardından hayatta kalanlar, bm soruşturma ekibine olayda daha fazla kişinin öldüğünü ve diğer kurbanların çoğunun iki ayrı infaz dalgasında hükümet yanlısı şabiha milisleri tarafından yakındaki taldau kasabasında öldüklerini söyledi. bm insan hakları sözcüsü rupert colville, tanıklıklara göre ailelerin evlerinde yok edildiğini söyledi. 

şam’dan bm’ye açık mektup

öte yandan, suriye dışişleri bakanlığı, bm güvenlik konseyi’ne devlet medyası üzerinden yazdığı açık mektupta, hula’daki katliamdan şam yönetimine bağlı güçlerin sorumlu olmadığını belirtti. metinde olay sırasında üç suriye askerinin öldüğüne, 16’sının da yaralandığına dikkat çekildi.

bm güvenlik konseyi’nin veto yetkisine sahip daimi üyelerinden rusya ve çin, aylardır kurumdan şam’a karşı yaptırım içeren bir karar çıkmasını engelliyor.

rusya dışişleri bakanı sergey lavrov, pazartesi günü hula’daki olaydan iki tarafın da sorumlu olduğunu söyleyerek, çatışmaların durması için şam yönetimine ve suriyeli muhaliflere baskı uygulanması gerektiğini belirtmişti.

konsey, pazar günü aldığı bağlayıcı olmayan kararda, hula’daki ‘acımasız güç kullanımının’ uluslararası hukukun ve şam yönetiminin şiddeti durduracağına dair bm güvenlik konseyi nezdindeki taahhütlerinin ihlali olduğunu belirterek, olayı kınamıştı. yapılan müzakereler sonrasında karara, pekin ve moskova da destek vermişti.

suriye’deki bm gözlemci heyetinin başkanı robert mood, olayla ilgili olarak top ve tank ateşini gösteren kanıtlar bulunduğunu ve bölgedeki ölümlerin şarapnel parçaları, bıçaklı saldırı ile yakın mesafeden ateş suretiyle gerçekleştiğini söylemişti.

gözlemciler inceleme yapmıştı

kofi annan mart ayında, suriye’deki şiddeti durdurmak için altı maddelik bir plan açıklamıştı. planı 12 nisan itibarıyla uygulamaya başladığını açıklayan şam yönetimi, operasyonları durdurduğunu belirtse de, ülkenin çeşitli bölgelerinden çatışma haberleri gelmeye devam ediyor.

güvenlik konseyi kararıyla ülkeye gözlemci heyeti gönderen bm, rejime ait ağır silahların hala şehirlerde olduğunu vurguluyor. uluslararası kuruluş, suriye’ye gönderilmesi planlanan 300 silahsız bm gözlemcisinden 271’inin bölgede bulunduğunu duyurmuştu. 

suriye'de 2011 yılının mart ayında demokratik reform gösterileriyle başlayıp, daha sonra muhaliflerle rejim güçleri arasında silahlı mücadeleye dönüşen olaylarda binlerce kişi öldü.

kaynak: ajanslar