bm'ye bağlı olarak faaliyet gösteren uluslararası atom enerjisi kurumu'nun (uaek) başkanı yukiya amano, iran'ın nükleer programına yönelik temaslarda bulunmak üzere gittiği tahran'da temaslarına başladı. yerel haber ajansı isna, amano'nun, ülkeye gidişinden kısa süre sonra iran'ın nükleer enerji kurumunun başındaki feridun abbasi davani ile bir araya geldiğini duyurdu.

fransız afp haber ajansının haberine göre, davani'nin ofisinden yapılan açıklamada, görüşme sırasında konuların 'dostane bir şekilde ele alındığı ve belirsizlikleri bertaraf etmek amacıyla çeşitli öneriler yapıldığı' ifade edildi. 

amano'nun, iran ile bm güvenlik konseyi'nin beş daimi üyesi (abd, ingiltere, fransa, rusya, çin) ve almanya arasında 23 mart'ta bağdat'ta yapılacak yeni nükleer görüşmeler öncesi, iran'ın nükleer konulardaki başmüzakerecisi said celili ve iran dışişleri bakanı ali ekber salihi ile de bir araya gelmesi bekleniyor.

görüşmelerde, uaek denetçilerinin nükleer silah üretme amaçlı çalışma yapıldığından şüphelenilen tesisleri denetlemelerine yönelik bir çerçeve anlaşmasına varılabilir. 

tahran'dan bildiren al jazeera muhabiri imran khan da, amano'nun gezisinin 'çok önemli' olduğunu aktardı. khan'a göre, iran'ı ziyaret eden son uaek başkanı'nın 2009'da muhammed el baradey olduğu göz önünde bulundurulursa, amano'nun ziyaretiyle, iran'ın nükleer programıyla ilgili tıkanıklık aşılabilir. 

amano'nun ziyaretiyle ilgili olarak cumartesi günü bir açıklama yapan iran dışişleri bakanı salihi, "ziyaretin bir iyi niyet göstergesi olduğunu düşünüyoruz" demişti. 

uaek iran’dan, kasım ayında yayımladığı raporundaki iddiaları yanıtlamasını istiyor. raporda, iran'ın 2003 yılı öncesinde nükleer silah geliştirmekle bağlantılı bazı faaliyetlerinin olduğu ve bu faaliyetlerin 'hala sürüyor olabileceği' belirtilmişti. 

iran'ın nükleer programıyla ilgili altılı görüşmelerin sonuncusu geçen ay istanbul’da ayında yapılmıştı. 

taraflar daha önce de, 2010 aralık'ında cenevre'de ve 2011 ocak'ında yine istanbul'da bir araya gelmişlerdi.

şah döneminde başladı

abd'nin desteğiyle 55 yıl önce şah rıza pehlevi nükleer faaliyetlerine başlayan iran, o dönem batı almanya ve fransa'dan yardım almıştı. 

iran, 1979 islam devrimi'nden sonra çalışmalar için avrupa ülkeleriyle işbirliğini sürdürdü. ancak abd'nin engellemeleri ve irak'la süren savaş nedeniyle 1980'li yıllarda nükleer programında bir ilerleme sağlayamadı. tahran yönetimi bu nedenle 1990'ların başında yardım için rusya'ya yöneldi.

2000'lerin başından itibaren ise batı kamuoyu iran'ın atom bombası yapacağından kuşkulanarak tahran'a aşamalı olarak yaptırım uygulamaya ve siyasi baskıya başladı.

iran ve batılı ülkeler arasındaki görüşmelerden sonuç alınamaması üzerine sorun gerginliğe dönüştü. 

başta abd olmak üzere batılı ülkeler, iran'ın nükleer silah sahibi olmaya çalıştığından şüpheleniyor.

tahran yönetimi ise her fırsatta nükleer programının barışçıl amaçlı olduğunu vurguluyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar