birleşmiş milletler (bm) iklim değişikliği konferansı’nın 18’incisi katar’ın başkenti doha’da başladı. son olarak 2011 yılında güney afrika'nın durban kentinde yapılan iklim değişikliği konferansı'na, bu yıl ilk kez bir körfez ülkesi ev sahipliği yapıyor.

bm iklim değişikliği çerçeve sözleşmesi taraf ülkeler konferansı (cop18) ve kyoto protokolü taraf ülkeler toplantısı'nın (cmp8) açılışı yapıldı.

önümüzdeki iki hafta boyunca 194 ülkeden yaklaşık 17 bin temsilci, iklim konusunda yeni uluslararası bir anlaşmanın maddelerini tartışacak. 

kyoto protokolü'nün genişletilmesi ile ilgili görüşmelerin yapılacağı iklim zirvesi'nin önemli gündem maddelerinden bir tanesi havanın ısınmasına neden olan karbon gazının salınımını konusundaki kotalar. 

bazı zengin ülkeler yıllık karbondioksit salınımı kotalarının altında kaldıkları takdirde, kalan miktarın bir sonraki yıla devretmesini istiyor.gelişmekte olan ülkeler ise bunun haksızlık olduğunu ve karbondioksit salınımı azaltmak için verilen sözlerini değerini azalttığını savunuyor.

konferansın son dört gününde müzakerecilere 100’ün üzerinde ülkenin dışişleri bakanları katılacak. çevreciler görüşmelerden 2020’ye kadar emisyon azaltma hedeflerinin yükseltilmesi ve zengin ülkelerin gelişmekte olan toplumlara salınım azaltma politikaları için fon sağlaması yönünde karar çıkmasını talep ediyor. 

kyoto sona yaklaşıyor

bm üyesi ülkeler, geçen yıl 2015 yılına kadar yeni bir iklim sözleşmesi hazırlanması konusunda uzlaşmaya varmıştı. 2015'te imzalanması ve 2020'de yürürlüğe girmesi beklenen antlaşma, 31 aralık 2012'de son erecek kyoto protokolü’nün ilk aşamasının devamı niteliğinde olacak. 

japonya'nın kyoto kentinde 1997'de imzalanan ve 2005'te yürürlüğe giren kyoto protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle ortak mücadeleyi sağlamaya yönelik tek uluslararası çerçeve belge olma özelliği taşıyor. bm iklim değişikliği çerçeve sözleşmesi kapsamında imzalanan protokole katılan ülkeler, karbondioksit ve sera gazı salınıma neden olan diğer beş gazın salınımını da azaltmayı vadediyor.

bm raporu karamsar

bm çevre programı tarafından hazırlanan son raporda, dünya ülkelerinin iklim değişikliğini sınırlandırma çabalarının yetersiz kaldığı uyarısında bulunmuştu.

raporda, karbondioksit gibi ısıyı hapseden sera gazlarının atmosferdeki yoğunluğunun 2000 yılından bugüne yüzde 20 arttığı belirtilmişti.
 doha'daki iklim değişikliği konferansı'na günler kala açıklanan raporda, elde edilen verilerin, dünya ülkelerinin küresel sıcaklık artışını 2 santigrat dereceyle sınırlandırma yönündeki çabalarının yeterli olmaktan çok uzak olduğu vurgulanmıştı.

küresel sıcaklıktaki artışın 2 santigrat derecenin altında tutulabilmesi için fosil yakıtların tüketimiyle oluşan sera gazlarının atmosfere salımının 2020 yılında yüzde 14 azaltılması gerekiyor. doha'daki toplantılarda, ülkelerin sera gazı salınımlarını azaltmak için daha ciddi hedefler ortaya koymaları istenecek.  

katar mercek altında

sera gazlarına en çok katkıda bulunan ülkelerden biri olan ev sahibi katar’ın da çevre karnesi eleştiriliyor. 1.6 milyon nüfuslu ülke, her bir vatandaşı için yılda 50 bin ton karbondioksit üretiyor.

çevreci örgütler iki hafta sürecek tartışmalar süresince katar’ın pozitif bir rol oynayacak diplomatik güce ve siyasi iradeye sahip olup olmadığını sorguluyor.

katar’ın bu etkinliğe ev sahipliği yapmasının ‘ironik’ olduğunu belirten 350.org adlı çevreci örgütün başkanı jamie henn, “bu mcdonalds’ın obezite konulu bir konferansa ev sahipliği yapmasına benziyor” dedi.

al jazeera’ye konuşan henn, katar’ın 2024’e kadar yüzde 20 oranında yenilenebilir enerji kullanmak gibi bir hedefler belirlediğini ancak ülkenin daha fazlasını yapabilecek kapasitede olduğunu söyledi.

'riskleri farkındayız'

2022 dünya futbol şampiyonası’na da ev sahipliği yapacak olan katar, uluslararası arenada prestijini yükseltmek istiyor.

konferansın başkanlığını yapacak olan katar başbakan yardımcısı abdullah bin hamed atiyye, “dünyanın iklim değişikliği nedeniyle karşı karşıya kaldığı riskleri farkındayız. konferansın elle tutulur sonuçlar üretmesini ve uluslararası işbirliğini güçlendirmesini umuyoruz” dedi.

bir dönem petrol bakanı olan attiyah, katar’ın yükselen deniz seviyelerinden en çok etkilenmesi beklenen, 10 gelişmekte olan ülkeden biri olduğunu hatırlattı.

attiyah, “çevresel sürdürülebilirlik ulusal vizyonumuzun en önemli maddelerinden biri” dedi.

katar son dönemde güneş panelleri gibi yeşil teknolojilere yatırım yapsa da, hükümet halen elektrik üretiminde ucuz olduğu için ağırlıklı olarak doğal gaz kullanıyor.

çin 'kirleticilerin' başını çekiyor

elbette ki katar, sera gazı salınımının tek sorumlu değil.

hacim olarak bakıldığında her yıl 8 milyar ton karbon salınımının ölçüldüğü çin listenin başında yer alıyor. bu sayı 2000 yılında bu yana yüzde 171 oranında artış  gösterdi.

çin’i yılda beş milyar dolar karbon salınımı yapan abd izliyor. ancak abd’deki salınım oranı 2007 yılından bu yana düşüşü gösteriyor.

üçüncü sırada ise hindistan yer alıyor. hızla gelişmekte olan ekonomisi nedeniyle dünyanın en kirletici ülkelerinden biri olan ülkede yılda 2 milyar ton karbondioksit salınıyor.

hindistan’ı yılda 1.6 milyar ton salınımın ölçüldüğü rusya takip ediyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar