anayasa mahkemesi (aym) üyeliğine atandığında ‘evine televizyon sokmayacak kadar gerici’ diye eleştirildi. aym başkanı seçildiğinde kendisine yönelik eleştirilerin konusu, ‘hukukçu bile olmamasıydı’. bazılarına göre hükümet yanlısıydı ama daha sonra recep tayyip erdoğan da adını vermeden onu eleştirdi; “siyaset yapmak isteyen cübbesini çıkarır” dedi.

türkiye siyaset gündemine girdiğinden beri, farklı dönemlerde farklı kesimlerin eleştirdiği eski anayasa mahkemesi başkanı haşim kılıç, 13 mart 1950 kırşehir çiçekdağı doğumlu.  ilk, orta ve lise öğrenimini ise yozgat'ta yaptı.

eskişehir iktisadi ve ticari ilimler akademisi'ni 1972’de bitirdi.

kılıç’ın yüksek yargıdaki görevi 1974’de sayıştay’da başladı. önce denetçi yardımcısıydı, sonra denetçi oldu ve nihayet 1985’de sayıştay üyesi seçildi.

dönemin cumhurbaşkanı turgut özal tarafından anayasa mahkemesi üyeliğine seçildiğinde 1990 yılıydı.

“ben baktırdım değilmiş”

özal, anayasa mahkemesi’ne atadığı kılıç hakkında çıkan ‘o kadar gerici ki, günah diye evinde televizyon bulundurmuyor’ eleştirilerine şu yanıtı vermişti:

"ben kontrol ettirdim, evinin balkonunda tv anteni varmış."

özal’ın bu sözleri kılıç’a yönelik eleştirileri bitirmeye yetmedi. 

yargıtay eski cumhuriyet başsavcısı vural savaş, anayasa mahkemesi başkanvekili haşim kılıç'ın eşi gönül kılıç ile ilgili bir anısını 2001 yılında kanal 6 televizyonunda yayınlanan ‘ceviz kabuğu’ adlı programda şöyle anlatıyordu:

''ben başsavcı seçildiğimde, anayasa mahkemesi üyelerinin eşleri, kutlamak için bizim lojmana eşimi ziyarete gelmişler. ben zili çalmam, kapıyı kendim anahtarla açarım. kapının tam karşısında da salon var. içeri girdim. bir kadın beni görünce kendini yere attı, başını halıyla örtmeye çalıştı. sara nöbeti geçiriyor sandım. eşim koştu, geldi. ambulans çağırayım mı, diye sordum. meğer o kişi, haşim kılıç'ın eşiymiş, başı açıkken erkek eve girdi diye öyle davranıyormuş.''

anayasa mahkemesi’nin başındaki  iktisatçı

1999’da anayasa mahkemesi başkanvekilliği’ne seçilen kılıç, dört yıl sonra bu görevi yeniden üstlendi. 2007 yılındaysa artık anayasa mahkemesi başkanı'ydı.

hukukçu değil, iktisatçı olduğu halde anayasa mahkemesi başkanı seçilmesi yine hakkındaki eleştirilerin artmasına neden oldu. 2011’de 17 oyun 13’ünü alarak başkan seçildiğinde eleştirilere şöyle yanıt verdi:

''bu onurlu görevi, vicdani kanaatlerim doğrultusunda, hiç kimsenin, hiçbir gücün etkisi altında kalmadan dosdoğru yapacağıma, göreve başlarken yaptığım yemin çerçevesinde devam edeceğime kimsenin kuşkusu olmasın. bu sonuç, beni eleştirenlerin, benim hukukçu olmadığım konusunda acımasızca, hiç de hak etmediğim şekilde yapılan eleştirilere verilen en güzel cevaptır diye düşünüyorum.”

ak parti kararı

anayasa mahkemesi 1997'de üniversitelere türban yasağı getiren aym kararına karşı çıktı. ertesi yıl aym, refah partisi'ni kapatırken kılıç yine muhalif oy kullananlar arasındaydı.  

meclis genel kurulu'na türbanla giren ve milletvekili yeminini türbanıyla etmek isteyen merve kavakçı'nın durumunu da, "herhangi bir yasada bunun yasak olduğu belirtilmemiştir" diye yorumladı.

kılıç’ın anayasa mahkemesi başkanı'yken aldığı en önemli kararlardan biri de 2007’de ak parti’ye açılan kapatma davasıydı. mahkeme, 6’ya karşı 5 oyla ak parti'nin kapatılmamasına karar verdi. kapatılmaya karşı çıkanlar arasında kılıç da vardı. mahkeme, ak parti’yi kapatmadı, hazine yardımının yarısından mahrum bırakılmasına karar verdi.

gül'ün görev süresi

kılıç'ın anayasa mahkemesi başkanlığı döneminde alınan başka bir karar da abdullah gül'ün cumhurbaşkanlığı süresiyle ilgiliydi. gül, meclis tarafından, cumhurbaşkanlığı görev süresi yedi yıl ve yalnızca bir dönemken bu göreve seçilmişti. ancak 2007'de anayasa değişikliği yapıldı. yeni düzenlemeyle, cumhurbaşkanının halk tarafından beş yıllığına seçilmesine ve  iki dönem görev yapmasına imkan tanındı. gül için hangi kuralların geçerli olacağı tartışma konusu oldu.

aym, 15 haziran 2012 tarihinde cumhurbaşkanı'nın görev süresi konusundaki kritik kararını verdi. abdullah gül'ün görev süresi 7 yıl olarak tescil edildi. aynı kararla gül'ün ikinci kez aday olabilmesine de kapı açıldı. gül’ün ikinci kez seçilmesi halinde görev süresi 5 yıl olacaktı.

"twitter" kararı

anayasa mahkemesi başkanı olarak haşim kılıç'ın adı twitter ile ilgili verdiği kararlarla tekrar ön plana çıktı. mahkeme, hükümetin twitter'e erişimi engelleme kararını kaldırınca, 'milli olmayan karar' vermekle suçlandı. o dönem başbakan koltuğunda oturan recep tayyip erdoğan karar için 'saygı duymuyorum' ifadesini kullandı. 

kılıç'ın ise yanıtı şuydu: 

"biz bunları anlayışla karşılıyoruz. biz ifade özgürlüğünün şok edici, rahatsız edici ve bizleri huzursuz edici boyutlarını her zaman hesap ederiz. bunları normal karşılarız. mahkeme bir karar vermiştir ve bu kararın sonucunda da bu tür duygusal bir takım refleksler olabilir. biz bunları anlayışla karşılıyoruz. bu konuda çok fazla değerlendirilmesi gereken bir durum yok."

'özgürlükçü başkan'

al jazeera'nin konuştuğu aym'deki mesai arkadaşları, kılıç’ı özgürlüklerden yana bir kişilik olarak tanımlıyor: 

“mahkemenin kararlarında ve karşı oylarında özgürlükçü yanını yansıtır. ilk seçildiğinden bu yana iktidara göre değişmemiştir. muhafazakardır ama 'muhafazakarları koruyayım' demez. altında çalışan kişilerin hangi cemaate mensup olduğunu ya da dini düşüncesini bilir ama ayrım yapmaz. bir görev verileceği zaman hep aynı kişilerin görevlendirilmemesine dikkat eder. herkese eşit muamele ile davranır. düşüncelerini kararlarına hiçbir şekilde yansıtmaz. iktisatçı olarak eleştirilir ancak hukukçu yönü çok gelişmiştir.”

ismi cumhurbaşkanı adaylığında geçti

yargı kulislerinde ve birçok köşe yazısında, anayasa mahkemesi başkanı haşim kılıç’ın 10 ağustos 2014'teki cumhurbaşkanı seçiminde aday olacağı iddia edildi. kılıç bu iddialara 7 nisan 2014 tarihinde şu yanıtı verdi:

"cumhurbaşkanlığı adaylığıyla ilgili herhangi bir düşüncem, kararım yok. bunlar benim dışımda konuşulan şeyler.”

'her dönem linç edildim'

haşim kılıç, anayasa mahkemesi başkanlığı görevini 10 şubat 2015'te zühtü arslan'a devretti. veda konuşmasında sert mesajlar veren kılıç, "her dönem linç edildim. 'darbeci, kumpasçı' ya da siyaseti yönlendirmeye ya da siyaset mühendisliği yapmaya dönük birtakım eleştiriler yapıldı, hele hele 'darbeci' kelimesi beni derinden üzmüştür" dedi. kılıç, herhangi bir siyasi projesi olmadığını söyledi.

yaş haddi nedeniyle 13 mart 2015'te emekli olması gereken kılıç, emekliliğini bir ay öne almasını ise şöyle açıkladı:

"yasa gereğince iki ay önceden başkanın seçilmiş olması bu yıl uygulandı. şu anda bu çatının altında iki tane başkan var. bir kurumda iki başkan olmaz. seçilmiş arkadaşımın planını, programını ve çalışma arkadaşlarını daha rahat seçmesi adına bugün itibarıyla emeklilik kararını almış bulunuyorum." 

kaynak: al jazeera