bm iklim zirvesi finale doğru yaklaşırken, aralarında zengin ülkelerin gelişmekte olan ülkelere iklim değişikliği ile mücadele konusunda ne kadar maddi yardım yapacağı gibi maddelerin de bulunduğu birçok güncel sorun çözümsüz şekilde duruyor.

iki hafta önce katar’ın başkenti doha’da başlayan bm iklim değişikliği konferans’ına maddi yardımlar konusu gölge düşürdü.

kapanışın bir gün öncesinde, filipinler ülkede 400'ün üzerinde kişinin ölümüne sebep olan tayfuna işaret ederek küresel ısınmanın kontrol altına alınması için çağrıda bulunması üzerine tansiyon yükseldi.

filipinlerin temsilcisi naderev sano, “tüm dünyaya sesleniyorum, dünyanın tüm liderlerine sesleniyorum; karşı karşıya olduğumuz acı gerçeği görmek için gözlerinizi açın” dedi.

sano, “benim burada bulunmamın sebebi hali hazırda mücadele etmek zorunda olduğumuz iklim değişikliği. biz burada otururken, bir türlü karar alamayıp bir şeyleri ertelerken he saat ölü sayısı artıyor” dedi.

maddi yardım talebi

birçoğu ekonomik kriz ile mücadele eden ve tasarruf önlemleri almaya çalışan gelişmiş ülkelerin yoksul ülkeler için ayırdıkları iklim fonunu 2020 yılına kadar yılda 100 milyar dolara yükseltme sözüne bağlılıklarını kanıtlamaları isteniyor.

2010-2012 yılları arasında toplam 30 milyar dolar yardım yapıldı.

gelişmekte olan ülkeler ise iklim değişikliğinin neden olduğu yükselen deniz seviyeleri ile mücadele gibi konulara çözüm bulmak ve daha temiz enerji kaynaklarına geçiş yapabilmek için 2015 yılına kadar en az 60 milyar dolara daha ihtiyaçları olduğunu öne sürüyor.

en az gelişmiş bir grup ülkeyi temsil eden gambia delegesi pa ousman jarju, “buradan verilecek sözlere dair söz alarak ayrılmayacağız. razı olabileceğimiz en azı, devam edebilmek için ihtiyacımız olan 60 milyar dolara masada görmektir” dedi.

ancak ab ve abd ise 2013-2020 iklim bütçesi için somut rakamlar telaffuz etmeyi reddediyor.

öte yandan ab üyesi bazı devletler küçük teminatlar vermeye sıcak bakıyor.almanya, ingiltere, fransa, hollanda, isveç, danimarka ve ab komisyonu toplamda gelecek iki yıl için 8.95 milyar dolardan fazla teminat gösterdi. bu rakam 2011-2012 yardımlarının üzerinde.

bu arada greenpeace’in de aralarında bulunduğu altı çevreci aktivist örgüt, zengin ülkeleri iklim görüşmelerini ‘felaketin eşiğine’ sürüklemekle suçlarken diğer yandan bir grup insan tüm etkinliğin zengin ülkelerden yoksul ülkelere para verilmesini sağlamak için organize edilen bir ‘düzmece’ olduğunu savunuyor.

kyoto için gergin bekleyiş

200’e yakın ülkenin temsilcilerinin bir araya geldiği bm iklim değişikliği konferansı’nın bir diğer gündem maddesi de sera gazı salınım oranlarının düşürülmesiydi. 

dünya genelinde bu yıl sera gazı salınım oranları yüzde 2.6 oranında arttı. ancak cuma günü sona erecek konferans süresince yalnızca lübana, dominik cumhuriyeti, belarus ve ukrayna gibi çok az sayıda ülke  sera gazı salınımlarını azaltacakları yönünde yeni hedefler belirledi.

geçen yılki bm iklim zirvesi'nde, kyoto protokolü’nün beş yıl daha uzatılmasına, iklim değişikliği konusunda yeni bir bm anlaşmasının 2015 yılına kadar imzalanıp, 2020’de yürürlüğe girmesine karar verilmişti.

1997’de imzalanan ve 2005’te yürürlüğe giren kyoto protokolü'nün süresi, 31 aralık 2012’de doluyor.  kyoto protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle ortak mücadeleyi sağlamaya yönelik tek uluslararası çerçeve belge olma özelliği taşıyor. 

yalnızca gelişmiş ülkeler için bağlayıcılığı olan mevcut protokol, ülkelerin 2008-2012 yılları arasında sera gazı salınım oranlarını 1990 yıl oranlarının en az yüzde 5.2 altına çekmesini öngörüyor.

ab ve aralarında avustralya'nın da olduğu bazı ülkeler protokolün uzatılmasını istiyor. japonya, rusya ve kanada ise çin ve hindistan gibi gelişmekte olan ve en çok karbon salan  ülkeler yeni anlaşmaya imza atmadığı sürece, protokolü uzatmaya destek vermiyor. abd de aynı nedenle kyoto’yu imzalamamıştı. 2011 verilerine göre çin, abd’yi de geçerek, en fazla karbon salan ülke oldu. bu iki ülkeyi, hindistan ve rusya izliyor.

kaynak: ajanslar