yaşanan darbeyle yönetimin askerler tarafından devralındığı batı afrika ülkesi mali’nin kuzeyinde etkin olan tuareg isyancıları, kidal ve gao'nun ardından, timbuktu kasabasını da ele geçirdi. tuaregler, ülkede geçen hafta alt rütbeli subaylarca yapılan darbenin yarattığı karışıklıktan faydalanıyor.

mali’de yönetimi devralan askerlerin lideri amadou sanogo ise bölgedeki karmaşanın çözülmesi için askerlerin görevlendirildiğini söyledi. 

ülkenin kuzeyinde etkinlik gösteren tuareg isyancılarına karşı mücadele için yardım isteğine ise, batı afrika ülkeleri ekonomik topluluğu'ndan (ecowas) ret yanıtı gelmişti. topluluk yalnızca anayasal düzene geri dönülmesi halinde ülkeye yardım yapılacağını belirtmişti.

kidal ve gao kentleri, tuareglerin önceki ayaklanmalarında ele geçiremedikleri bölgeler olup 'yönetimin kaleleri' olarak biliniyor. 

seçim tarihi belli değil

mali’de, darbeden önce nisan ayının ilk haftasında genel seçime gitme hazırlığı yapılıyordu. ancak darbenin ardından demokratik seçimlerin yapılıp yapılmayacağı, ya da hangi tarihte gerçekleşeceği bilinmiyor.

ecowas mali’yi geçen hafta üyelikten çıkarmış ve bölgesel birliklerinin duruma müdahale etmek üzere hazır olduğu konusunda uyarıda bulunmuştu.

topluluk perşembe günü ise mali’yi  72 saat içinde anayasal düzene dönmezse diplomatik ve mali yaptırımlar uygulamakla tehdit etmişti.

orduya destek gösterileri

öte yandan ülkenin kuzeyinde tuaregler ve ordunun çatışma halinde olduğu bölgelerde pazar günü binlerce kişi sokaklara dökülerek darbecilere destek verdi. göstericiler ‘önce barış sonra seçimler’ yazılı pankartlar taşıdı. bölge halkı, yaşanan çatışma ve şiddet olaylarının askerler sayesinde sona erebileceğini düşünüyor.

askerler, başkan amadou toumani’yi devirmelerinin en önemli gerekçesi olarak  tuareg isyancılarıyla savaşmakta başarısız olduklarını öne sürüyor. 

mali’de yönetimi devralan askerlerin lideri amadou sanogo, cuma günü gazetecilere yaptığı açıklamada “isyancılar ülkemize saldırmaya ve insanlarımızı korkutmaya devam ediyor” diye konuşmuştu. ‘durum çok ciddi’ diyen sanogo, ordumuzun mali’nin dostlarına sivil halkı korumak ve ülkenin toprak bütünlüğünü sağlamak için ihtiyacı var” ifadelerini kullanmıştı.

kuzeyde gerginlik

on yıllar boyunca kaddafi'nin emrinde görev yapan ve eski liderin devrilmesinin ardından ülkeye dönen tuareg askerlerinden bazıları mali hükümeti tarafından sunulan barış sürecine entegre olmuştu. diğerleri ise dağlara çekilmişti. tuaregler son aylardaki çatışmalar sırasında mali'nin kuzeyinde nüfuzlarını artırmıştı.

göçebe topluluk tuareglerin nüfusu, yapılan tahminlere göre yaklaşık 1,5 milyon. nijer, mali, cezayir, libya ve burkina faso gibi ülkelerde bulunuyorlar. kuzey tuaregler çoğunlukla çölde, güney tuaregler ise daha çok step ve savanlarda yaşıyor.

geleneksel tuareg toplumu, soylular, din adamları, vasallar, zanaatçılar ve eskiden köle emekçilerinden oluşan katmanlara bölünmüş durumda.

geleneksel kırmızıya boyanmış deri çadırlarda oturan tuaregler arasında, eski libyalıların kullandıklarına benzer bir el yazısı tifinag varlığını koruyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar